Gezondheidsgevolgen van roken
Roken zorgt voor een algeheel slechtere gezondheid
Mensen die roken hebben over het algemeen een slechtere gezondheid dan mensen die niet roken. Roken tast bijna elk orgaan in het lichaam aan en verzwakt het immuunsysteem, waardoor er vaker infecties en andere ziekten optreden (Surgeon General 2014). Op deze webpagina volgt een niet-uitputtend overzicht van de ziekten en aandoeningen die roken kan veroorzaken.
Tabel: Ziekten en aandoeningen als gevolg van roken
Hoofdgroep | Specifieke aandoening |
---|---|
Kanker |
Long-, hoofd-hals- (o.a. mondholte-, neusholte-, strottenhoofdkanker), slokdarm-, blaas-, alvleesklier-, lever-, maag-, nier-, dikkedarm-, endeldarm-, baarmoederhalskanker, acute myeloïde leukemie (Lanting et al. 2023) en borstkanker (Scala et al. 2023). |
Hart- en vaatziekten |
Coronaire hartziekten, beroerte, aneurysma van de aorta, perifeer arterieel vaatlijden (Dai 2022), hartfalen (Hartfalen (decompensatio cordis) is het best te omschrijven als een klinisch syndroom dat bestaat uit een combinatie van klachten en verschijnselen die direct of indirect het gevolg zijn van een tekortschietende pompfunctie van het hart.) (Morris 2015), veneuze trombo-embolie (Royal College of Physicians 2018) |
Luchtwegaandoeningen |
COPD (Chronic obstructive pulmonary disease (Chronische obstructieve longziekten)), lage luchtweginfectie, tuberculose (Tuberculose is een meldingsplichtige infectieziekte die door een bacterie wordt veroorzaakt. Tuberculose kan besmettelijk zijn, bijvoorbeeld als het in de longen zit, maar dat hoeft niet.), (Dai 2022), astma (Action on Smoking and Health (ASH) 2015, Royal College of Physicians 2018), longontsteking, longfibrose (Royal College of Physicians 2018) |
Auto-immuun stoornissen |
Reumatoïde artritis, multipele sclerose (Dai 2022), psoriasis (Royal College of Physicians 2018) |
Hersenziekten |
Dementie (WHO 2014, Royal College of Physicians 2018) |
Psychische stoornissen |
Schizofrenie en bipolaire stoornis (Wootton et al. 2022) |
Oogaandoeningen |
Staar, maculadegeneratie, glaucoom (Kenmerkt zich door een verlies van zenuwvezels van het netvlies. In ongeveer 70% van de gevallen is er sprake van een verhoogde oogboldruk.) (WHO 2022) |
Overig |
Diabetes type 2 (WHO 2023), clusterhoofdpijn (Winsvold et al. 2023), chronische nierschade (Royal College of Physicians 2018), erectiestoornissen (Royal College of Physicians 2018) verminderde vruchtbaarheid (Kumar Bundhun et al. 2019; Angelis et al. 2020; Oostingh et al. 2019; Surgeon General 2004) |
Roken en kanker
In Nederland veroorzaakt roken naar schatting jaarlijks circa 19.000 nieuwe kankergevallen (Lanting et al. 2023). Roken kan bijna overal in het lichaam kanker veroorzaken. De meest voorkomende kankersoorten door roken zijn: longkanker, hoofd-halskanker (bijvoorbeeld keel-, mondholte-, en strottenhoofdkanker), slokdarmkanker en blaaskanker (Lanting et al. 2023). Roken kan de werkzaamheid van kankerbehandelingen, zoals chemotherapie, verminderen. Ook bij vormen van kanker die niet door roken komen (Chellappan 2022). Daarnaast en hebben mensen die roken een hogere kans op overlijden en het ontwikkelen van nieuwe kankersoorten dan voormalige rokers en niet-rokers met kanker (Surgeon General 2014).
Roken en hart-en-vaatziekten
Roken is een grote risicofactor voor het ontwikkelen van hart- en vaatziekten, zoals coronaire hartziekten (waaronder hartinfarct), een beroerte, hartfalen, aneurysma van de aorta en perifeer arterieel vaatlijden. Het risico op hart- en vaatziekten neemt toe naarmate meer en langer gerookt wordt (Dai 2022; Morris 2015).
Roken en luchtwegaandoeningen
Roken is de belangrijkste oorzaak voor het ontstaan van COPD (WHO 2023). Daarnaast kan roken verschillende andere luchtwegaandoeningen veroorzaken, waaronder astma (Action on Smoking and Health (ASH) 2015; Royal College of Physicians 2018). Ook geeft roken een verhoogd risico op het krijgen van tuberculose (Dai 2022).
Roken en andere aandoeningen
Mensen die roken hebben een hogere kans op het ontwikkelen van diabetes type 2 (WHO 2023), clusterhoofdpijn (Winsvold et al. 2023), reumatoïde artritis en multipele sclerose (Dai 2022). Ook wordt roken in verband gebracht met een verhoogd risico op dementie, waaronder de ziekte van Alzheimer (WHO 2014; Royal College of Physicians 2018). Daarnaast hangt roken samen met een verhoogd risico op sommige psychische stoornissen, zoals schizofrenie en bipolaire stoornis (Wootton et al. 2022). Verder kan roken leiden tot verschillende oogaandoeningen, bijvoorbeeld staar (Staar (of cataract) is een vertroebeling van de ooglens die ontstaat door verandering van de eiwitsamenstelling en het watergehalte van de ooglens.) en maculadegeneratie (WHO 2022). Bovendien hebben mannen die roken een hogere kans op erectiestoornissen (Surgeon General 2014). Tot slot hebben mensen die roken een grotere kans op postoperatieve complicaties, zoals hart-, long-, of neurologische complicaties, infecties en een slechte wondheling (WHO 2020).
Functioneren van mensen die roken
Verminderde kwaliteit van leven
Mensen die roken hebben meer moeite met dagelijkse activiteiten, zoals traplopen en ervaren een slechtere fysieke en mentale gezondheid (Foll et al. 2022). Vooral de ziekten die ontstaan als gevolg van roken, zoals longkanker, kunnen voor een sterk verminderde kwaliteit van leven zorgen (López-Nicolás et al. 2018). Stoppen met roken zorgt voor een verbetering van de kwaliteit van leven (Moayeri et al. 2021; Goldenberg et al. 2014; Viana et al. 2019). Een mislukte stoppoging kan daarentegen zorgen voor een afname van kwaliteit van leven, meestal door toenemende angst of depressies (Song et al. 2018).
Roken nadelig voor arbeidsproductiviteit
Roken leidt tot een algehele verminderde gezondheid, wat vaak ten koste gaat van de arbeidsproductiviteit. Rokers zijn vaker afwezig op werk (Troelstra et al. 2019), gaan vaker werken terwijl ze ziek zijn, zijn vaker arbeidsongeschikt en hebben meer beperkingen tijdens het werk dan niet-rokers of voormalige rokers (Baker et al. 2017). Stoppen met roken zorgt ervoor dat deze effecten afnemen en op den duur verdwijnen. Vier jaar na het stoppen met roken is er nauwelijks verschil in arbeidsproductiviteit tussen voormalige rokers en niet-rokers (Baker et al. 2017).
Gezondheidsgevolgen van roken rondom de zwangerschap
Van alle zwangeren rookt bijna 8% tijdens de zwangerschap
In 2021 rookte 7,7% van de zwangeren op enig moment tijdens de zwangerschap en 4,8% rookte gedurende de hele zwangerschap. Laag- en middelbaaropgeleide vrouwen roken vaker gedurende de hele zwangerschap (9,5%) dan hoogopgeleide zwangeren (1,3%) (Geuke et al. 2022).
Risico’s van roken voor de zwangerschap
Roken tijdens de periconceptieperiode, van 14 weken vóór tot 10 weken na de bevruchting, kan leiden tot een verminderde vruchtbaarheid bij zowel mannen (Sharma et al. 2016; Kumar Bundhun et al. 2019) als vrouwen (Angelis et al. 2020; Oostingh et al. 2019; Surgeon General 2004). Daarnaast kan het negatieve effecten hebben op het verloop van de zwangerschap en de gezondheid van zowel moeder als kind, ook op lange termijn. Roken tijdens de periconceptieperiode heeft invloed op belangrijke processen die dan plaatsvinden, zoals de vorming van geslachtscellen, de ontwikkeling van de placenta en de groei van organen bij de foetus. Roken in deze periode door de moeder geeft een verhoogd risico op miskraam (Oostingh et al. 2019), een buitenbaarmoederlijke zwangerschap (Penzias 2018), vroeggeboorte (Buyun Liu 2020), aangeboren afwijkingen (Lili Yang et al. 2022; Lassi et al. 2014; Werler et al. 2015) en overgewicht (Er is sprake van overgewicht bij een Body Mass Index (BMI) ≥ 25 kg/m2) op kinderleeftijd (Philips 2020). Kinderen van mannen die roken tijdens de preconceptieperiode lijken een verhoogd risico te hebben op kanker (Beal et al. 2017).
Risico’s van roken tijdens zwangerschap
Roken tijdens de zwangerschap heeft invloed op het verloop daarvan. Vrouwen die tijdens de zwangerschap roken, hebben een hogere kans op een miskraam (Pineles et al. 2014), een doodgeboorte (Pineles et al. 2016) en een vroeggeboorte (Delcroix et al. 2023). Ook geeft roken tijdens de zwangerschap een verhoogd risico op afwijkingen aan de placenta (Jenabi et al. 2022; Shobeiri & Jenabi 2017; Cajachagua-Torres et al. 2022; Aliyu et al. 2011). Daarnaast vergroot roken tijdens de zwangerschap de kans op ernstige gezondheidsgevolgen voor het kind, zowel op korte als op langere termijn. Zie hiervoor ook onderstaande tabel. Korte termijn gevolgen zijn onder andere een hogere kans op een foetale groeibeperking (Selvaratnam et al. 2023; Surgeon General 2004) en aangeboren afwijkingen (Fell et al. 2022; Lili Yang et al. 2022). Langere termijn gevolgen van roken tijdens de zwangerschap voor het kind zijn bijvoorbeeld overgewicht en obesitas (Er is sprake van obesitas of ernstig overgewicht bij een Body Mass Index (BMI) ≥ 30 kg/m2.) (Rayfield & Plugge 2017; Da Silva Magalhães et al. 2019) en een verminderde hersenontwikkeling (Zou et al. 2022). Ook kinderen van wie de vader rookte tijdens de zwangerschap hebben een hogere kans op overgewicht op kinderleeftijd (Philips 2020). Bovendien gaan kinderen van vrouwen die roken tijdens de zwangerschap zelf vaker roken op latere leeftijd, dan kinderen van vrouwen die niet hebben gerookt tijdens de zwangerschap (Duko et al. 2021).
Tabel: Gezondheidsgevolgen van roken tijdens de zwangerschap voor het kind
Korte termijn |
Lange termijn |
---|---|
Laag geboortegewicht (Delcroix et al. 2023) |
Astma (Action on Smoking and Health (ASH) 2015) |
Foetale groeibeperking (Selvaratnam et al. 2023; Surgeon General 2004) |
Overgewicht (Er is sprake van overgewicht bij een Body Mass Index (BMI) ≥ 25 kg/m2) en obesitas (Rayfield & Plugge 2017; Da Silva Magalhães et al. 2019; Philips 2020) |
Verminderde longfunctie (Surgeon General 2004) |
ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorder (Aandachtstekort-stoornis met hyperactiviteit)) (Yan He et al. 2017) |
Wiegendood (Kiu Zhang & Xianmin Wang 2013; Anderson et al. 2019) |
Verminderde hersenontwikkeling (Zou et al. 2022) |
Aangeboren afwijkingen: klompvoetje (Chen et al. 2018), |
Oogproblemen: scheelzien, retinopathie, lui oog, refractaire afwijkingen (Yang et al. 2019; Fernandes et al. 2015; Li Li et al. 2016) |
Verminderde vruchtbaarheid (Berger Håkonsen et al. 2014) |
|
Zelf starten met roken (Duko et al. 2021) |
Ook risico’s door meeroken tijdens zwangerschap
Als aanstaande moeders meeroken met anderen hebben ze een hogere kans op een doodgeboorte en een vroeggeboorte vergeleken met vrouwen die niet meeroken tijdens de zwangerschap (Leonardi-Bee et al. 2011; Delcroix et al. 2023). Hun kinderen hebben bij de geboorte een hoger risico op een laag geboortegewicht (Delcroix et al. 2023) en aangeboren afwijkingen, waaronder orofaciale schisis (Leonardi-Bee et al. 2011; Sabbagh et al. 2023), dan de kinderen van moeders die niet meeroken.
In 2021 naar schatting 19 tot 30 baby’s overleden door roken tijdens zwangerschap
In 2021 overleden naar schatting tussen de 19 en 30 baby’s doordat hun moeder tijdens de zwangerschap heeft gerookt. Dit betreft de sterfte tijdens een zwangerschap van ten minste 24 weken tot 4 weken na de geboorte of neonatale sterfte (Aantal overledenen in de eerste vier levensweken. Als afzonderlijke maat, wordt deze sterftemaat uitgedrukt per 1.000 levendgeborenen. Wanneer neonatale sterfte als onderdeel van perinatale sterfte wordt weergegeven, wordt deze uitgedrukt per 1.000 levend- en doodgeborenen.). In 2021 was de perinatale sterfte in Nederland in totaal 849 (bron: Perined). Deze sterfte bestond uit 554 doodgeborenen en 295 baby’s die zijn overleden in de eerste 4 weken na geboorte.
Berekening perinatale sterfte door roken
De berekening van perinatale sterfte (Perinatale sterfte: De som van doodgeboorte en vroegneonatale sterfte (sterfte in de eerste 7 dagen) of neonatale sterfte (sterfte in de eerste 28 dagen). De perinatale sterfte wordt uitgedrukt per 1.000 levend- en doodgeborenen.) is gebaseerd op het percentage vrouwen dat in 2021 tijdens de zwangerschap rookte, het relatieve risico van roken door de moeder tijdens de zwangerschap op perinatale sterfte, en de perinatale sterfte in Nederland in 2021. Het relatieve risico van roken tijdens de zwangerschap op een doodgeboren kind (na ten minste 24 weken zwangerschap) was 1,62; het relatieve risico op sterfte in de eerste 4 weken na geboorte was 1,22. Deze relatieve risico’s komen uit een grote Amerikaans literatuurstudie waarin veel studies geïntegreerd zijn (Pineles et al. 2016). Aangezien de definitie van roken tijdens de zwangerschap niet in alle studies hetzelfde was, zijn de berekeningen gedaan met zowel het percentage ‘op enig moment roken tijdens de zwangerschap’ als ‘roken tijdens de hele zwangerschap’. In 2021 rookte in Nederland 7,7% van de zwangere vrouwen op enig moment tijdens de zwangerschap en 4,8% gedurende de hele zwangerschap (Scheffers - van Schayck et al. 2021).
Gezondheidsgevolgen van meeroken
Meeroken verhoogt risico op longkanker en hart- en vaatziekten
Frequente blootstelling aan aan omgevingstabaksrook (meeroken, ook wel passief roken genoemd) zorgt voor 20% tot 30% toename van het risico op longkanker ten opzichte van mensen zonder blootstelling hieraan (Surgeon General 2006; Mackenbach et al. 2017). Daarnaast verhoogt meeroken het risico op borst- (Mackenbach et al. 2017), baarmoederhals- (Surgeon General 2014; Qiaorui Wen et al. 2022), neusholte- (Surgeon General 2014) en mondkanker (Action on Smoking and Health (ASH) 2016). Ook het risico op verschillende hart- en vaatziekten, waaronder beroerte (WHO 2016) en coronaire hartziekten (WHO 2020), neemt met 25% tot 30% toe door meeroken (Institute of Medicine, IOM 2010). Meeroken is daarnaast een risicofactor voor het ontwikkelen van diabetes type 2 (WHO 2023). Hoeveel het risico op deze aandoeningen toeneemt, is afhankelijk van de blootstelling aan omgevingstabaksrook.
Kans op luchtwegaandoeningen groter door meeroken
Blootstelling aan omgevingstabaksrook zorgt voor irritatie van de ogen en de slijmvliezen in de neus-, mond- en keelholte (Gezondheidsraad 2003). Daarnaast hebben mensen die meeroken een grotere kans op het ontwikkelen van COPD (Chronic obstructive pulmonary disease (Chronische obstructieve longziekten)) (WHO 2023) en astma (Action on Smoking and Health (ASH) 2015) vergeleken met mensen die niet meeroken. Ook hebben mensen die meeroken vaker een slechtere mondgezondheid (Action on Smoking and Health (ASH) 2016) en een hoger risico op maculadegeneratie(WHO 2022) en reumatoïde artritis (Zhang et al. 2023).
Gevolgen van meeroken voor kinderen
Bij kinderen leidt meeroken tot een hogere frequentie van luchtwegsymptomen (Surgeon General 2006) en een grotere kans op (ernstige) luchtweginfecties (WHO 2021). Blootstelling aan omgevingstabaksrook zorgt bij kinderen voor een slechtere longfunctie (Surgeon General 2006) en hoger risico op astma (Mackenbach et al. 2017; WHO 2021). Ook komt wiegendood (Plotseling, onverwacht tijdens een slaapperiode overlijden van een kind jonger dan 1 jaar bij wie geen lichamelijke aandoening wordt vastgesteld die het overlijden verklaart.) vaker voor bij baby’s die na de geboorte aan tabaksrook worden blootgesteld (Mackenbach et al. 2017; WHO 2021). Verder geeft meeroken een hogere kans op middenooraandoeningen, waaronder oorontstekingen, (Surgeon General 2006; WHO 2021), meningokokkenziekte (zoals bloedvergiftiging en hersenvliesontsteking) (WHO 2021) en gaatjes in zowel het melk- als volwassen gebit bij kinderen (WHO 2017). Tot slot geeft blootstelling aan omgevingstabaksrook op kinderleeftijd een hoger risico op het ontwikkelen van hart- en vaatziekten op volwassen leeftijd (WHO 2020; WHO 2021).
Gezondheidsgevolgen van e-sigaretten
Ook e-sigaretten bevatten schadelijke stoffen
Damp (aerosol) afkomstig van e-sigaretten bevat schadelijke stoffen, al is dit over het algemeen minder dan bij brandbare tabaksproducten (Reports of the Surgeon General 2016). De hoeveelheid en soort schadelijke stoffen kan sterk verschillen tussen typen e-sigaretten en de gebruikte e-vloeistof (National Academies of Sciences, Engineering, and Medicine 2018; Talih et al. 2022). E-sigaretten bestaan nog niet lang genoeg om uitspraken te doen over de langetermijneffecten op de gezondheid. Het is echter wel mogelijk om de voorstadia van bepaalde aandoeningen te onderzoeken of op basis van bekende effecten van de stoffen in e-sigarettendamp langetermijngevolgen in te schatten.
Kankerverwekkende stoffen en luchtwegklachten bij e-sigaretgebruik
Sommige stoffen in de aerosol van e-sigaretten zijn bekende kankerverwekkende stoffen en er zijn aanwijzingen dat e-sigaretgebruik het risico op kanker verhoogt (National Academies of Sciences, Engineering, and Medicine 2018; Tommasi et al. 2023). Daarnaast hebben e-sigaretgebruikers vaker luchtwegklachten, zoals een piepende uitademing (Dongmei Li et al. 2020; National Academies of Sciences, Engineering, and Medicine 2018), hoesten (National Academies of Sciences, Engineering, and Medicine 2018) en kortademigheid (Chaffee et al. 2021), dan mensen die niet roken. Ook hebben e-sigaretgebruikers een verminderde longfunctie (Bozier et al. 2020; Tattersall et al. 2023) en is e-sigaretgebruik geassocieerd met het ontwikkelen van longaandoeningen (Bhatta & Glantz 2020), zoals astma en COPD (Chronic obstructive pulmonary disease (Chronische obstructieve longziekten)) (Xian & Chen 2021; Wills et al. 2021).
Verhoogd risico op hart- en vaatziekten bij e-sigaretten
Er is een verband tussen e-sigaretten en een verhoogd risico op hart- en vaatziekten (WHO 2020). Het gebruik van e-sigaretten zorgt voor een snellere hartslag, hogere bloeddruk, verstijving van slagaders (Siddiqi et al. 2023; Bozier et al. 2020), vernauwing van slagaders (WHO 2020, Tattersall et al. 2023) en een verminderde functie van endotheelcellen (binnenbekleding van bloedvaten) (Klein et al. 2023). Verder laat onderzoek zien dat mensen die e-sigaretten gebruiken een hoger risico hebben op verhoogde glucose intolerantie en het ontwikkelen van diabetes type 2 (WHO 2023). Dubbelgebruikers, mensen die zowel e-sigaretten als brandbare tabaksproducten roken, hebben waarschijnlijk een nog grotere kans op het ontwikkelen van hart- en vaatziekten dan mensen die alleen brandbare tabaksproducten roken (Osei et al. 2019; Parekh et al. 2020).
E-sigaretgebruikers beginnen vaker met het roken van tabakssigaretten
Adolescenten en jongvolwassenen die e-sigaretten gebruiken beginnen later vaker met het roken van tabakssigaretten dan jongeren die geen e-sigaretten gebruiken (Soneji et al. 2017; Barrington-Trimis et al. 2018; Martinelli et al. 2023). E-sigaretten kunnen dus een opstapje zijn naar het roken van brandbare tabaksproducten. E-sigaretten zijn verslavend, maar onduidelijk is of ze meer of minder verslavend zijn dan tabakssigaretten (National Academies of Sciences, Engineering, and Medicine 2018; Jankowski et al. 2019). Dit hangt mede af van het type e-sigaret (National Academies of Sciences, Engineering, and Medicine 2018).
Gezondheidsgevolgen van stoppen met roken
Stoppen met roken is erg gunstig voor de gezondheid
Stoppen met roken zorgt op elke leeftijd voor gezondheidswinst, zowel op korte als op lange termijn (zie tabel). Het zorgt voor een betere kwaliteit van leven, een betere algehele gezondheid en kan de levensduur tot 10 jaar verlengen (Reports of the Surgeon General 2020; Jha et al. 2013). Het risico op verschillende soorten kanker, hart- en vaatziekten, COPD (Chronic obstructive pulmonary disease (Chronische obstructieve longziekten)) (Reports of the Surgeon General 2020) en diabetes type 2 (WHO 2023) neemt af. Daarnaast verbetert over het algemeen de mentale gezondheid van mensen die stoppen met roken (Taylor et al. 2021) en zorgt het voor een betere mondgezondheid (WHO 2017). Ook is stoppen met roken vóór een operatie gunstig: ten minste 4 weken vóór de operatie stoppen met roken leidt tot minder postoperatieve complicaties (WHO 2020). Tot slot kan stoppen met roken het beloop van ziekten gunstig beïnvloeden. Het kan bijvoorbeeld de motorische achteruitgang bij multipele sclerose vertragen (Rodgers et al. 2022) en bij sommige rookgerelateerde aandoeningen, zoals COPD en hart- en vaatziekten, is stoppen met roken effectiever dan het gebruik van medicatie (Chavannes et al. 2017).
Tabel: Effecten van stoppen met roken op korte en lange termijn
Sterfte door roken
In 2022 ruim 20.000 mensen overleden door roken
In 2022 overleden in Nederland naar schatting 20.220 mensen als gevolg van aandoeningen veroorzaakt door roken. Roken is bij volwassenen verantwoordelijk voor een groot deel van de sterfgevallen. Er zijn per ziekte duidelijke verschillen in het percentage sterfgevallen dat kan worden toegeschreven aan roken. Bij longkanker is 81% van alle sterfgevallen te wijten aan roken. Bij COPD (Chronic obstructive pulmonary disease (Chronische obstructieve longziekten)) en strottenhoofdkanker is dat respectievelijk 77% en 82% van de sterfgevallen. Daarnaast is circa 54% van de totale sterfte aan lip-, mond- en speekselklierkanker, 47% van de sterfte aan slokdarmkanker en 25% van de sterfte aan blaaskanker toe te schrijven aan roken. (Bron: CBS Doodsoorzakenstatistiek, bewerkt door het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu)).
In 2022 naar schatting 1.060 mensen overleden door meeroken
In 2022 overleden naar schatting 1.060 mensen als gevolg van meeroken, met name door longkanker, COPD en diabetes. (Bron: CBS Doodsoorzakenstatistiek, bewerkt door het RIVM).
Stoppen met roken leidt tot daling risico voortijdig sterven
Op iedere leeftijd heeft stoppen met roken een gunstig effect op het risico op voortijdige sterfte. Hoe eerder iemand stopt met roken, hoe meer het risico op voortijdige sterfte daalt (Nash et al. 2017). Stoppen met roken kan de levensduur tot wel 10 jaar verlengen (Jha et al. 2013). Mensen die voor hun 35e stoppen met roken, hebben dezelfde levensverwachting (Het gemiddeld aantal nog te verwachten levensjaren op een bepaalde leeftijd.) als mensen die nooit gerookt hebben (Reep-van den Bergh et al. 2017). Maar ook mensen die tussen hun 60e en 70e levensjaar stoppen met roken, verlagen hun risico op sterfte (Nash et al. 2017). Het sterfterisico wordt ook bepaald door de duur van het roken en het aantal sigaretten dat gerookt wordt (Nash et al. 2017).
Tabel: Sterfgevallen door ziekten als gevolg van roken 2022
Aandoening |
Mannen |
Vrouwen |
Totaal |
% toewijsbaar aan roken |
---|---|---|---|---|
Longkanker |
4.890 |
3.280 |
8.170 |
81% |
COPD |
2.580 |
2.580 |
5.160 |
77% |
COVID-19 |
860 |
370 |
1.220 |
15% |
Coronaire hartziekten |
760 |
280 |
1.040 |
13% |
Hartfalen |
710 |
310 |
1.010 |
13% |
Slokdarmkanker |
730 |
240 |
960 |
47% |
Beroerte |
310 |
180 |
500 |
5% |
Alvleesklierkanker |
230 |
180 |
410 |
13% |
Dikkedarmkanker |
260 |
170 |
430 |
9% |
Blaaskanker |
230 |
80 |
310 |
25% |
Borstkanker |
0 |
220 |
220 |
7% |
Lip-, mondholte- en speekselklierkanker |
130 |
80 |
200 |
54% |
Strottenhoofdkanker |
140 |
40 |
180 |
82% |
Diabetes |
100 |
60 |
160 |
6% |
Nierkanker |
100 |
40 |
150 |
16% |
Maagkanker |
60 |
30 |
90 |
8% |
Totaal |
12.080 |
8.130 |
20.220 |
12% |
Bron: RIVM, mede gebaseerd op CBS Doodsoorzakenstatistiek (zie voor methode VTV-2018)
Door afronding op tientallen kan de totale rook-gerelateerde sterfte verschillen van de som van de sterfte bij mannen en vrouwen afzonderlijk.
Meer informatie
- Bronverantwoording
- Methode: Sterfte door roken
- Perinatale sterfte door roken tijdens de zwangerschap
- H.B.M. Hilderink (RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu))
- I. Kramer (Trimbos-instituut)
- M.H.D. Plasmans (RIVM)
- M.J.J.C. Poos (RIVM)
- V. Hermans, red. (RIVM)
- E.M. Zantinge, red. (RIVM)