Zowel genen als omgeving belangrijk in ontstaan drugsverslaving

Een drugsverslaving ontwikkelt zich door een wisselwerking tussen persoonsgebonden factoren (waaronder genetische aanleg) en omgevingsinvloeden ( Deak & Johnson 2021 Deak, Johnson, Genetics of substance use disorders: a review. (2021) ; Prom-Wormley et al. 2017 Prom-Wormley, Ebejer, Dick, DM., Bowers, The genetic epidemiology of substance use disorder: A review (2017) ; Ouzir & Errami 2016 Ouzir, Errami, Etiological theories of addiction: A comprehensive update on neurobiological, genetic and behavioural vulnerability (2016) ). In de tabel worden verschillende risicofactoren beschreven die de kans op een drugsverslaving verhogen. Een drugsverslaving ontstaat alleen als de drugs meerdere keren is gebruikt. Andere persoonsgebonden factoren die kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van een drugsverslaving zijn bijvoorbeeld een impulsieve persoonlijkheid en negatieve ervaringen in de jeugd. De risicofactoren voor het ontwikkelen van een drugsverslaving komen grotendeels overeen met de risicofactoren voor het ontwikkelen van een alcoholverslaving. 

Tabel: Risicofactoren voor de ontwikkeling van een drugsverslaving

Drugsverslaving gaat gepaard met problemen in functioneren

Mensen met een drugsverslaving functioneren slechter op diverse gebieden. Zo ervaren ze vaker problemen in het nakomen van verplichtingen op het gebied van werk en school. Ook hebben mensen met een drugsverslaving vaker sociale en interpersoonlijke problemen ( Jordan & Andersen 2017 Jordan, Andersen, Sensitive periods of substance abuse: Early risk for the transition to dependence (2017) ). Daarnaast brengt een drugsverslaving ook maatschappelijke problemen met zich mee. Zo wordt drugsgebruik in verband gebracht met huiselijk geweld, overlast, criminaliteit en verkeersongevallen ( Fleury et al. 2016 Fleury, Djouini, Huỳnh, Tremblay, Ferland, Ménard, Belleville, Remission from substance use disorders: A systematic review and meta-analysis (2016) ; Nationale Drug Monitor (n) 2022 Nationale Drug Monitor (n), Criminaliteit en overlast 17.2 Alcohol- en drugsgerelateerde criminaliteit - Nationale Drug Monitor, Utrecht (2022) ; Nationale Drug Monitor (o) 2022 Nationale Drug Monitor (o), Criminaliteit en overlast 17.3 Alcohol- en drugsgerelateerde overlast - Nationale Drug Monitor, Utrecht (2022) ). Veel van deze problemen komen ook voor bij mensen met een alcoholverslaving. 

Drugsverslaving heeft lichamelijke en psychische gevolgen

Een drugsverslaving kan tot allerlei gezondheidsschade leiden. Die schade hoeft niet direct door de werking van de drugs zelf veroorzaakt te worden. De schade kan ook het gevolg zijn van de wijze waarop drugs gebruikt worden zoals een hiv Human immunodeficiency virus (Humane Immunodeficiëntievirus) (Human immunodeficiency virus (Humane Immunodeficiëntievirus))-besmetting door het spuiten met besmette naalden ( Nationale Drug Monitor (m) 2022 Nationale Drug Monitor (m), Opiaten 5.7.2 Infectieziekten - Nationale Drug Monitor, Utrecht (2022) ). Een drugsverslaving wordt in verband gebracht met lichamelijke aandoeningen, waaronder hart- en vaatziekten, kanker en infectieziekten ( Fleury et al. 2016 Fleury, Djouini, Huỳnh, Tremblay, Ferland, Ménard, Belleville, Remission from substance use disorders: A systematic review and meta-analysis (2016) ). Daarnaast kan een verslaving gelijktijdig optreden met verschillende psychische stoornissen (zie hieronder). 

Slaap- en kalmeringsmiddelen zijn verslavend

Slaap- en kalmeringsmiddelen, zoals benzodiazepinen, hebben een verslavende werking. Het gebruik van benzodiazepinen kan op de lange termijn leiden een tot een verslechtering van verschillende cognitieve functies, zoals het geheugen ( Crowe & Stranks 2018 Crowe, Stranks, The residual medium and long-term cognitive effects of benzodiazepine use: an updated meta-analysis (2018) ). Benzodiazepinen worden vaak gebruikt in combinatie met andere middelen (zoals alcohol), wat de kans op vergiftiging verhoogt ( Votaw et al. 2019 Votaw, Geyer, Rieselbach, McHugh, The epidemiology of benzodiazepine misuse: a systematic review (2019) ).

Drugsverslaving gaat vaak gepaard met andere psychische stoornissen 

Veel mensen met een drugsverslaving, hebben daarnaast één of meerdere andere psychische aandoeningen. Zo heeft een kwart van de mensen met een depressieve stoornis daarnaast een middelengerelateerde stoornis zoals een drugsverslaving ( Hunt et al. 2020 Hunt, G.E., Malhi, Lai, Cleary, M., Prevalence of comorbid substance use in major depressive disorder in community and clinical settings, 1990–2019: Systematic review and meta-analysis (2020) ). Ook ADHD komt veel voor onder mensen met een drugsverslaving: 23% van de mensen met een middelengerelateerde stoornis heeft ADHD ( van Emmerik-van Oortmerssen et al. 2012 van Emmerik-van Oortmerssen, K, van de Glind, G, van den Brink, W, Smit, F, Crunelle, CL., Swets, M, Schoevers, RA., Prevalence of attention-deficit hyperactivity disorder in substance use disorder patients: a meta-analysis and meta-regression analysis. (2012) ). Andere psychische aandoeningen die vaak naast een drugsverslaving optreden zijn angststoornissen ( Lai et al. 2015 Lai, Cleary, M., Sitharthan, T., Hunt, G.E., Prevalence of comorbid substance use, anxiety and mood disorders in epidemiological surveys, 1990–2014: A systematic review and meta-analysis (2015) ), bipolaire stoornissen ( Hunt et al. 2016 Hunt, G.E., Malhi, Cleary, M., Lai, Sitharthan, T., Prevalence of comorbid bipolar and substance use disorders in clinical settings, 1990–2015: systematic review and meta-analysis (2016) ), persoonlijkheidsstoornissen ( Parmar & Kaloiya 2018 Parmar, Kaloiya, Comorbidity of personality disorder among substance use disorder patients: A narrative review (2018) ) en schizofrenie ( Hunt et al. 2018 Hunt, G.E., Large, M, Cleary, M., Lai, Saunders, J.B., Prevalence of comorbid substance use in schizophrenia spectrum disorders in community and clinical settings, 1990–2017: Systematic review and meta-analysis. (2018) ). Deze stoornissen treden ook vaak op naast een alcoholverslaving.