Antibioticagebruik door niet-klinische patiënten
Indicatorwaarde
DDD (Defined Daily Dose. Standaarddagdosering.) per 1.000 inwoners
8,3
Verslagjaar: 2022
Trend
3-jarige trend
| 2020 |
|
2022 |
Stijgende trend; ogunstig; niet getoetst (er is geen statistische toets uitgevoerd om te bepalen of sprake is van een statistisch significant verschil)
Interpretatie indicator
Antibioticaresistentie ontstaat onder andere door onzorgvuldig antibioticagebruik, waarbij overmatige inname en onjuist voorschrijven de kans op resistente bacteriën vergroot. Resistentie leidt tot verminderde effectiviteit van antibiotica (Antibiotica zijn medicijnen die bacteriën doden of remmen in de groei. Er zijn verschillende groepen antibiotica die onderling verschillen in chemische structuur. Daardoor zijn niet alle antibiotica tegen dezelfde bacteriën effectief. ), wat niet alleen de behandeling van infecties beïnvloedt, maar ook de complexiteit van medische zorg vergroot.
Deze indicator wordt weergegeven met de "Defined Daily Dose" (DDD (Defined Daily Dose. Standaarddagdosering.)). Deze maat geeft de gemiddelde onderhoudsdosis van een geneesmiddel voor de hoofdindicatie bij volwassenen weer. Het aantal DDD per 1000 inwoners per dag weerspiegelt het aandeel van de bevolking dat systemische (= voor het hele lichaam) antibiotica gebruikt per dag. Een lagere waarde is wenselijk, omdat dit wijst op een meer gerichte antibiotica-toediening, wat de kans op resistentie verkleint. Antibiotica dienen enkel voorgeschreven te worden bij de aanwezigheid van een (ernstige) bacteriële infectie.
Internationaal
Sla de grafiek Antibioticagebruik door niet klinische-patiënten over en ga naar de datatabelBron: Antimicrobial consumption in the EA/EEA (ESAC-Net) - Annual Epidemiological Report for 2022
- Tussen haakjes is weergegeven van welk type bron de gegevens afkomstig zijn: v = verkoopcijfers,
g (gram) = gedeclareerde afleveringen, b = beide typen gegevens. Bronnen gebaseerd op verkoopcijfers zijn mogelijk vollediger dan bronnen gebaseerd op gedeclareerde afleveringen, omdat antibiotica (Antibiotica zijn medicijnen die bacteriën doden of remmen in de groei. Er zijn verschillende groepen antibiotica die onderling verschillen in chemische structuur. Daardoor zijn niet alle antibiotica tegen dezelfde bacteriën effectief. ) die zonder recept zijn verkregen of niet worden vergoed vaak wel in de verkoopcijfers zijn meegeteld, maar niet bij de gedeclareerde cijfers. - In 2019 heeft de WHO veranderingen aangebracht aan het ATC/DDD (Anatomische Therapeutische Chemische classificatie met gedefinieerde dagdoses) systeem, de ESAC-Net interactieve database heeft deze veranderingen overgenomen. Dit heeft geleid tot veranderingen in gerapporteerde consumptie die ook met terugwerkende kracht zijn doorgevoerd in eerder gepubliceerde cijfers in de ESAC-Net database. Hierdoor kunnen cijfers afwijken van cijfers die in het verleden zijn gerapporteerd.
Trend
Sla de grafiek Trend in hoeveelheid verstrekte antibiotica aan niet-klinische patiënten over en ga naar de datatabelBron: European Centre for Disease Control (ECDC), 2022
- In 2019 heeft de WHO veranderingen aangebracht aan het ATC/DDD (Anatomische Therapeutische Chemische classificatie met gedefinieerde dagdoses) systeem. Dit heeft geleid tot veranderingen in gerapporteerde consumptie die ook met terugwerkende kracht zijn doorgevoerd in eerder gepubliceerde cijfers. Hierdoor kunnen cijfers afwijken van cijfers die in het verleden zijn gerapporteerd.
Verantwoordingstabel ziekenhuisopnamen antibiotica buiten het ziekenhuis
|
|
Toelichting |
|---|---|
|
Volledige naam indicator |
Antibioticagebruik door niet-klinische patiënten |
|
Bronnen |
NethMap 2023NethMap, NethMap 2023. Consumption of antimicrobial agents and antimicrobial resistance among medically important bacteria in the Netherlands in 2022, Bilthoven (2023); Antimicrobial consumption in the EA/EEA (ESAC-Net) - Annual Epidemiological Report for 2022 |
|
Berekening |
Teller: Som DDD (Defined Daily Dose. Standaarddagdosering.) van alle antibioticavoorschriften voor niet klinische-patiënten voor systemisch gebruik (= voor het hele lichaam, ATC-code J01) |
| Toelichting bij de berekening |
Bij de internationale vergelijking hebben enkele landen een andere definitie van de teller gebruikt, waarbij ook antibioticavoorschriften uit de langdurige zorg zijn geincludeerd. Dit kan mogelijk hebben geleid tot een overschatting van indicatoruitkomst. |
|
Interpretatie |
Antibioticaresistentie ontstaat onder andere door onzorgvuldig antibioticagebruik, waarbij overmatige inname en onjuist voorschrijven de kans op resistente bacteriën vergroot. Resistentie leidt tot verminderde effectiviteit van antibiotica (Antibiotica zijn medicijnen die bacteriën doden of remmen in de groei. Er zijn verschillende groepen antibiotica die onderling verschillen in chemische structuur. Daardoor zijn niet alle antibiotica tegen dezelfde bacteriën effectief. ), wat niet alleen de behandeling van infecties beïnvloedt, maar ook de complexiteit van medische zorg vergroot. Deze indicator wordt weergegeven met de "Defined Daily Dose" (DDD). Deze maat geeft de gemiddelde onderhoudsdosis van een geneesmiddel voor de hoofdindicatie bij volwassenen weer. Het aantal DDD per 1000 inwoners per dag weerspiegelt het aandeel van de bevolking dat systemische (= voor het hele lichaam) antibiotica gebruikt per dag. Een lagere waarde is wenselijk, omdat dit wijst op een meer gerichte antibiotica-toediening, wat de kans op resistentie verkleint. Antibiotica dienen enkel voorgeschreven te worden bij de aanwezigheid van een (ernstige) bacteriële infectie. |
|
COVID-19 |
De coronacrisis is van grote invloed geweest op het antibioticagebruik in 2020. Maatregelen zoals de 1,5 meter samenleving, thuiswerken en het sluiten van scholen zorgde voor een daling van o.a. luchtweginfecties. Ook bezochten minder mensen de huisarts met infectiegerelateerde klachten. Dit heeft mede bijgedragen aan een daling van antibioticavoorschriften buiten het ziekenhuis (NethMap 2021NethMap, NethMap 2021. Consumption of antimicrobial agents and antimicrobial resistance among medically important bacteria in the Netherlands in 2020, Bilthoven (2021)). |
| Literatuur | World Health Organization Essential Medicines and Health Products World Health Organization Essential Medicines and Health Products, ATC/DDD Toolkit, Geneva () |
- S. Brukx (RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu))
- R. Gijsen (RIVM)