Volledige naam indicator

Percentage gevallen van palliatieve continue diepe sedatie met alleen morfine

Bron

Wet toetsing levensbeëindiging op verzoek en hulp bij zelfdoding, vierde evaluatie (ZonMw, 2023)

Berekening

Teller: aantal gevallen van palliatieve continue diepe sedatie met alleen morfine.
Noemer: alle gevallen van palliatieve continue diepe sedatie.

Interpretatie

Palliatieve continue diepe sedatie, ook bekend als continue diepe sedatie, is het opzettelijk verminderen van het bewustzijn van een patiënt in de laatste levensfase, met als doel het verlichten van lijden (KNMG, 2009; NHG/IKNL, 2022). Voorwaarde voor de toepassing van palliatieve continue sedatie is van toepassing wanneer de patiënt naar verwachting nog maximaal twee weken te leven heeft. Volgens de richtlijn verkort correct uitgevoerde palliatieve sedatie het leven niet; de patiënt komt te overlijden aan de onderliggende ziekte (KNMG, 2009; NHG/IKNL, 2022). 

Om de continue diepe sedatie op adequate en rustige wijze te laten verlopen, waardoor effectieve verlichting van het lijden ontstaat tot aan het moment van overlijden, stelt de richtlijn Palliatieve sedatie (KNMG, 2009; NHG/IKNL, 2022) dat palliatieve continue sedatie stapsgewijs moet worden uitgevoerd en geeft daarbij advies over de te gebruiken middelen. Morfine heeft daarbij geen plaats (KNMG, 2009; NHG/IKNL, 2022). Het gebruik van morfine moet uitsluitend worden voortgezet of gestart bij pijn en/of kortademigheid. Het gebruik of verhogen van alleen morfine met als doel sedatie en versnelling van het overlijden wordt beschouwd als een 'kunstfout', omdat dit vaak niet het beoogde effect heeft. Het kan wel sufheid veroorzaken, maar niet altijd bewustzijnsverlies. Daarnaast kan morfine bijwerkingen zoals delier Verwardheid (Verwardheid) (verwarring) of myoclonieën Onvrijwillige samentrekking van spieren (Onvrijwillige samentrekking van spieren) (onvrijwillige spiersamentrekkingen) veroorzaken (KNMG, 2009).

In het sterfgevallenonderzoek werd door middel van een steekproef onder behandelend artsen van overleden personen, een vragenlijst ingevuld. De respons voor 2021 betrof 21%. Het aantal sterfgevallen waarover gerapporteerd werd varieerde in de onderzoeksjaren van ruim 5.000 tot bijna 10.000; in 2021 ging het om 8.720 sterfgevallen. 

Aan de hand van één vraag in het onderzoek werd bepaald of sprake was van continue diepe sedatie:

Werd de patiënt tot aan het overlijden continu in diepe sedatie gehouden?

Tevens werd gevraagd welke middelen daarbij werden gebruikt, hoe lang de sedatie duurde, of de patiënt daarbij kunstmatig voeding of vocht kreeg toegediend, en of de arts rekening hield met bespoediging van het overlijden dan wel of bespoediging van het overlijden het doel van de palliatieve sedatie was.

Om de resultaten representatief te maken voor alle sterfgevallen in Nederland, zijn bij de analyse wegingsfactoren toegekend aan de sterfgevallen waarover een vragenlijst was ingevuld.

Jaar

2021