Stijgende incidentie en vergrijzing beperkt van invloed op stijging zorguitgaven kanker
Als oorzaak van de stijgende uitgaven aan kanker wordt vaak het stijgend aantal patiënten met kanker genoemd. Door de vergrijzing zal immers het aantal nieuwe kankerdiagnoses, met name bij ouderen, de komende jaren fors toenemen. Dat speelt inderdaad een rol. Echter, uit een analyse van RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) en IKNL (Integraal Kankercentrum Nederland ) blijkt dat met name veranderingen in het behandellandschap, zoals de introductie van nieuwe geneesmiddelen, en inzet op vroege opsporing, een sterkere invloed hebben en vooral bij jongere patiënten voor stijgende uitgaven zorgen. De incidentie (Het aantal nieuwe gevallen van of nieuwe personen met een bepaalde ziekte in een bepaalde periode, absoluut of relatief.) van zeven veel voorkomende kankersoorten steeg van 47.000 in 2003 naar 68.000 in 2019 en is daarmee anderhalf keer zo hoog in 2019 ten opzichte van 2003. De zorguitgaven aan deze kankersoorten waren in 2019 echter ruim vier keer zo hoog als in 2003. Ze stegen van € 771 miljoen naar € 3,7 miljard.
Het complete onderzoek, inclusief de methode en resultaten van specifieke kankers zijn te vinden in het volledige webartikel. De belangrijkste resultaten vindt u hieronder.
Incidentie
Sla de grafiek Trend aantal nieuwe gevallen per kankersoort 2003-2019 over en ga naar de datatabelBron: IKNL Nederlandse Kankerregistratie
- Baarmoederhalskanker: ICD-10 (International Classification of Diseases, tenth revision)-code C53; Blaas- en nierkanker: ICD-10-code C67; Borstkanker: ICD-10-code C50; Dikkedarmkanker: ICD-10-codes C18-C21; Longkanker: ICD-10-codes C33-C34; Prostaatkanker: ICD-10-code C61; Melanoom van de huid: ICD-10-code C43; Multipel myeloom/leukemie: ICD-10-codes C81-C86, C88
- Meer cijfers over incidentie (Het aantal nieuwe gevallen van of nieuwe personen met een bepaalde ziekte in een bepaalde periode, absoluut of relatief.) per kankersoort zijn te vinden op https://iknl.nl/nkr-cijfers.
Zorguitgaven
Sla de grafiek Trend zorguitgaven per kankersoort 2003-2019 over en ga naar de datatabelBron: Kosten van Ziekten
- Baarmoederhalskanker: ICD-10 (International Classification of Diseases, tenth revision)-code C53; Blaas- en nierkanker: ICD-10-code C67; Borstkanker: ICD-10-code C50; Dikkedarmkanker: ICD-10-codes C18-C21; Longkanker: ICD-10-codes C33-C34; Prostaatkanker: ICD-10-code C61; Melanoom van de huid: ICD-10-code C43; Multipel myeloom/leukemie: ICD-10-codes C81-C86, C88
- Voor melanoom van de huid zijn de uitgaven voor de periode 2015-2019 weergegeven. In eerdere jaren kon deze groep niet worden afgebakend.
Uitgaven stijgen vooral bij introductie nieuwe geneesmiddelen
Uitgaven stijgen vooral bij introductie nieuwe geneesmiddelen RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) en IKNL (Integraal Kankercentrum Nederland ) onderzochten de stijging in incidentie (Het aantal nieuwe gevallen van of nieuwe personen met een bepaalde ziekte in een bepaalde periode, absoluut of relatief.) en zorguitgaven van zeven kankersoorten met hoge uitgaven: kanker van de baarmoederhals, borst, darm, blaas, long en prostaat, en multipel myeloom/leukemie, in de periode 2003 tot en met 2019 (alle zorguitgaven zijn uitgedrukt in prijspeil 2019). Voor elk van de kankersoorten was het gemiddelde groeipercentage van de uitgaven sterker dan de gemiddelde groei van de incidentie. Wel verschilde de uitgavenstijging tussen elk van deze kankersoorten. De groei in uitgaven was het grootst bij multipel myeloom/leukemie (negen keer zo veel), gevolgd door long- en borstkanker (vijf keer zo veel). Bij borst- en darmkanker trad de grootste uitgavenstijging op tussen 2007 en 2011, bij multipel myeloom/leukemie tussen 2011 en 2015 en bij longkanker tussen 2015 en 2019. Dat zijn periodes waarin voor deze kankersoorten nieuwe geneesmiddelen werden geïntroduceerd. Naast de zeven voorgenoemde kankersoorten werden de zorguitgaven van melanoom van de huid in de periode 2015 tot en met 2019 onderzocht. In die periode zijn ook voor deze kankersoort nieuwe geneesmiddelen geïntroduceerd. Dit leidde tot een verdubbeling van de uitgaven.
| Gemiddelde groeipercentage per jaar in de periode 2003-2019 | Incidentie | Totale uitgaven |
|---|---|---|
| Baarmoederhalskanker | 2,9 | 12,1 |
| Blaas- en nierkanker | 3,3 | 16,9 |
| Borstkanker | 1,7 | 25,5 |
| Darmkanker | 2,4 | 12,5 |
| Longkanker | 3,2 | 25,3 |
| Multipel myeloom/leukemie | 3,3 | 51,1 |
| Prostaatkanker | 3,9 | 23,4 |
| Melanoom van de huid* | 4,4 | 22,7 |
* Voor melanoom van de huid is de gemiddelde groei per jaar voor de periode 2015-2019 weergegeven. In eerdere jaren kon deze groep niet worden afgebakend.
Bron: Kosten van Ziekten; IKNL Nederlandse Kankerregistratie (meer cijfers over incidentie per kankersoort zijn te vinden op https://iknl.nl/nkr-cijfers).
Verschil in typen uitgaven
Bij multipel myeloom/leukemie en bij longkanker, de kankers waarvan de zorguitgaven het hardst stegen, waren in 2019 met name de uitgaven aan dure geneesmiddelen relatief hoog, respectievelijk 43% en 34% van de totale uitgaven aan die kankersoorten. Bij melanoom waren de uitgaven aan dure geneesmiddelen nog hoger, namelijk 82%. Bij borstkanker, de derde grootste stijger, was dit 17% en waren er daarnaast relatief gezien hoge uitgaven aan preventie (10%). De uitgaven aan preventie waren het hoogst bij baarmoederhalskanker (22%). Ook bij darmkanker waren de uitgaven bij preventie relatief hoog (7%), wat te maken heeft met de bevolkingsonderzoeken naar deze drie kankersoorten. Bij de overige vijf kankersoorten waren de uitgaven aan preventie 2% van de totale uitgaven in 2019.
- C. Pereira, auteur (IKNL (Integraal Kankercentrum Nederland )/MUMC)
- L. van Disseldorp, coauteur (IKNL)
- O. Visser, coauteur (IKNL)
- F. Jacobs, coauteur (IKNL)
- M. Reuser, coauteur (RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu))
- G.J. Kommer, coauter (RIVM)
- V. Lemmens, coauteur (Maastricht University)
- F. Schouten, coauteur en analyses (RIVM)