Stemmingsstoornissen veroorzaken problemen in sociaal en beroepsmatig functioneren 

Mensen met stemmingsstoornissen ondervinden op diverse gebieden beperkingen als gevolg van hun stoornis. Zo kunnen stemmingsstoornissen sociale en emotionele problemen veroorzaken, waardoor bijvoorbeeld vriendschappen minder hecht zijn en instabiliteit kan ontstaan in relaties (Kupferberg et al. 2016 Kupferberg, A, Bicks, L, Hasler, G, Social functioning in major depressive disorder (2016) (Kupferberg, A, Bicks, L, Hasler, G, Social functioning in major depressive disorder (2016)) ; Alloy et al. 2009 Alloy, L. B., Abramson, L. Y., Urosevic, S, Bender, RE., Wagner, CA., Longitudinal Predictors of Bipolar Spectrum Disorders: A Behavioral Approach System Perspective (2009) (Alloy, L. B., Abramson, L. Y., Urosevic, S, Bender, RE., Wagner, CA., Longitudinal Predictors of Bipolar Spectrum Disorders: A Behavioral Approach System Perspective (2009)) ; Simon 2003 Simon, GE., Social and economic burden of mood disorders (2003) (Simon, GE., Social and economic burden of mood disorders (2003)) ). Mensen met een stemmingsstoornis kunnen problemen ervaren in het beroepsmatig functioneren. Zo heeft 50% van de mensen met een bipolaire stoornis geen vaste baan. Op het werk kunnen moeite met het verrichten van de werkzaamheden, interpersoonlijke relaties en stigma problemen veroorzaken. Ook is er vaker sprake van werkverzuim. Van het totaal aantal verzuimdagen van alle werkenden samen kan 8% worden verklaard door de depressieve stoornis (Sanchez-Moreno et al. 2009 Sanchez-Moreno, J., Martinez-Aran, A., Tabarés-Seisdedos, R., Torrent, C., Vieta, E., Ayuso-Mateos, J. L., Functioning and Disability in Bipolar Disorder: An Extensive Review (2009) (Sanchez-Moreno, J., Martinez-Aran, A., Tabarés-Seisdedos, R., Torrent, C., Vieta, E., Ayuso-Mateos, J. L., Functioning and Disability in Bipolar Disorder: An Extensive Review (2009)) ; Morselli et al. 2004 Morselli, P. L., Elgie, R., Cesana, B. M., GAMIAN-Europe/BEAM survey II: cross-national analysis of unemployment, family history, treatment satisfaction and impact of the bipolar disorder on life style (2004) (Morselli, P. L., Elgie, R., Cesana, B. M., GAMIAN-Europe/BEAM survey II: cross-national analysis of unemployment, family history, treatment satisfaction and impact of the bipolar disorder on life style (2004)) ; Michalak et al. 2007 Michalak, E.E., Yatham, LN., Maxwell, V, Hale, S, Lam, RW., The impact of bipolar disorder upon work functioning: a qualitative analysis (2007) (Michalak, E.E., Yatham, LN., Maxwell, V, Hale, S, Lam, RW., The impact of bipolar disorder upon work functioning: a qualitative analysis (2007)) ; Dean et al. 2004 Dean, BB., Gerner, D, Gerner, RH., A systematic review evaluating health-related quality of life, work impairment, and healthcare costs and utilization in bipolar disorder (2004) (Dean, BB., Gerner, D, Gerner, RH., A systematic review evaluating health-related quality of life, work impairment, and healthcare costs and utilization in bipolar disorder (2004)) ; Nuijen et al. 2018 Nuijen, van Bon-Martens, M., de Graaf, R., ten Have, M., van der Poel, A., de Beurs, D., Nielen, M.M.J., Verhaak, P., Voorrips, L., Zicht op depressie: de aandoening, preventie en zorg. Themarapportage van de Staat van Volksgezondheid en Zorg, Utrecht (2018) (Nuijen, van Bon-Martens, M., de Graaf, R., ten Have, M., van der Poel, A., de Beurs, D., Nielen, M.M.J., Verhaak, P., Voorrips, L., Zicht op depressie: de aandoening, preventie en zorg. Themarapportage van de Staat van Volksgezondheid en Zorg, Utrecht (2018)) ). Het meest ernstige gevolg dat kan optreden bij stemmingsstoornissen, depressie in het bijzonder, is de verhoogde kans op suïcide(pogingen).

Meer informatie

Mensen met stemmingsstoornis hebben lagere kwaliteit van leven

Als gevolg van de verstoringen in functioneren die bij stemmingsstoornissen kunnen optreden, wordt vaak een lagere kwaliteit van leven ervaren. Zo kunnen mensen met een stemmingsstoornis minder seksuele behoeftes hebben en minder genieten van de vrijetijdsbesteding (Fayyad et al. 2005 Fayyad, R., Endicott, J., Clary, C, Rapaport, M, Quality-of-life impairment in depressive and anxiety disorders (2005) (Fayyad, R., Endicott, J., Clary, C, Rapaport, M, Quality-of-life impairment in depressive and anxiety disorders (2005)) ). Mensen met een stemmingsstoornis kunnen ook last hebben van cognitieve problemen en een verminderde vitaliteit (Griffiths et al. 2000 Griffiths, J., Ravindran, A. V., Merali, Z., Anisman, H., Dysthymia: a review of pharmacological and behavioral factors (2000) (Griffiths, J., Ravindran, A. V., Merali, Z., Anisman, H., Dysthymia: a review of pharmacological and behavioral factors (2000)) ). De problemen kunnen ook zwaar zijn voor familieleden van iemand met een stemmingsstoornis, bijvoorbeeld wanneer er sprake is van financiële problemen, huwelijksproblemen of sociale isolatie (Blairy 2004 Blairy, S., Social adjustment and self-esteem of bipolar patients: a multicentric study (2004) (Blairy, S., Social adjustment and self-esteem of bipolar patients: a multicentric study (2004)) ; Sanchez-Moreno et al. 2009 Sanchez-Moreno, J., Martinez-Aran, A., Tabarés-Seisdedos, R., Torrent, C., Vieta, E., Ayuso-Mateos, J. L., Functioning and Disability in Bipolar Disorder: An Extensive Review (2009) (Sanchez-Moreno, J., Martinez-Aran, A., Tabarés-Seisdedos, R., Torrent, C., Vieta, E., Ayuso-Mateos, J. L., Functioning and Disability in Bipolar Disorder: An Extensive Review (2009)) ). 

Meer informatie

Stemmingsstoornissen gaan vaak gepaard met andere psychische stoornissen

Veel van de mensen met een stemmingsstoornis, hebben daarnaast één of meerdere andere psychische aandoeningen. Vooral angst- en stemmingsproblemen treden vaak samen op. Zo heeft bijna de helft (48%) van de mensen met een depressieve stoornis, in hetzelfde jaar ook een angststoornis (Hofmann & Smits 2008 Hofmann, SG., Smits, JA. J., Cognitive-behavioral therapy for adult anxiety disorders: a meta-analysis of randomized placebo-controlled trials (2008) (Hofmann, SG., Smits, JA. J., Cognitive-behavioral therapy for adult anxiety disorders: a meta-analysis of randomized placebo-controlled trials (2008)) ; Nuijen et al. 2018 Nuijen, van Bon-Martens, M., de Graaf, R., ten Have, M., van der Poel, A., de Beurs, D., Nielen, M.M.J., Verhaak, P., Voorrips, L., Zicht op depressie: de aandoening, preventie en zorg. Themarapportage van de Staat van Volksgezondheid en Zorg, Utrecht (2018) (Nuijen, van Bon-Martens, M., de Graaf, R., ten Have, M., van der Poel, A., de Beurs, D., Nielen, M.M.J., Verhaak, P., Voorrips, L., Zicht op depressie: de aandoening, preventie en zorg. Themarapportage van de Staat van Volksgezondheid en Zorg, Utrecht (2018)) ). Ook binnen de stemmingsstoornissen is vaak sprake van comorbiditeit Een combinatie van twee of meer aandoeningen bij één persoon. In tegenstelling tot bij multimorbiditeit is sprake van aandoeningen die zijn gerelateerd aan een hoofdaandoening. (Een combinatie van twee of meer aandoeningen bij één persoon. In tegenstelling tot bij multimorbiditeit is sprake van aandoeningen die zijn gerelateerd aan een hoofdaandoening. ). Van de mensen met dysthymie krijgt 80% ooit in het leven te maken met de depressieve stoornis. Wanneer iemand zowel dysthymie als de depressieve stoornis heeft, heet dat een ‘dubbele depressie’. Andere stoornissen die vaak optreden naast een stemmingsstoornis zijn persoonlijkheidsstoornissen en middelengerelateerde stoornissen (Griffiths et al. 2000 Griffiths, J., Ravindran, A. V., Merali, Z., Anisman, H., Dysthymia: a review of pharmacological and behavioral factors (2000) (Griffiths, J., Ravindran, A. V., Merali, Z., Anisman, H., Dysthymia: a review of pharmacological and behavioral factors (2000)) ; Fan & Hassell 2008 Fan, AH., Hassell, J, Bipolar disorder and comorbid personality psychopathology: a review of the literature (2008) (Fan, AH., Hassell, J, Bipolar disorder and comorbid personality psychopathology: a review of the literature (2008)) ; McGonagle et al. 1994 McGonagle, K. A., Zhao, S., Nelson, C. B., Hughes, M., Eshleman, S., Wittchen, H. U., Kendler, K.S., Kessler, R. C., Lifetime and 12-month prevalence of DSM-III-R psychiatric disorders in the United States. Results from the National Comorbidity Survey. (1994) (McGonagle, K. A., Zhao, S., Nelson, C. B., Hughes, M., Eshleman, S., Wittchen, H. U., Kendler, K.S., Kessler, R. C., Lifetime and 12-month prevalence of DSM-III-R psychiatric disorders in the United States. Results from the National Comorbidity Survey. (1994)) ; Nuijen et al. 2018 Nuijen, van Bon-Martens, M., de Graaf, R., ten Have, M., van der Poel, A., de Beurs, D., Nielen, M.M.J., Verhaak, P., Voorrips, L., Zicht op depressie: de aandoening, preventie en zorg. Themarapportage van de Staat van Volksgezondheid en Zorg, Utrecht (2018) (Nuijen, van Bon-Martens, M., de Graaf, R., ten Have, M., van der Poel, A., de Beurs, D., Nielen, M.M.J., Verhaak, P., Voorrips, L., Zicht op depressie: de aandoening, preventie en zorg. Themarapportage van de Staat van Volksgezondheid en Zorg, Utrecht (2018)) ).  

Mensen met stemmingsstoornis hebben vaker lichamelijke aandoeningen en klachten 

Mensen met een stemmingsstoornis, de depressieve stoornis in het bijzonder, hebben vaker chronische lichamelijke aandoeningen of klachten dan mensen zonder stemmingsstoornis. Lichamelijke problemen die vaak optreden naast een depressie zijn diabetes, hoge bloeddruk, osteoporose en pijn (Himmerich et al. 2008 Himmerich, H., Fulda, S., Linseisen, J., Seiler, H., Wolfram, G., Himmerich, S., Gedrich, K., Kloiber, S., Lucae, S., Ising, M., Uhr, M., Holsboer, F., Pollmächer, T., Depression, comorbidities and the TNF-α system (2008) (Himmerich, H., Fulda, S., Linseisen, J., Seiler, H., Wolfram, G., Himmerich, S., Gedrich, K., Kloiber, S., Lucae, S., Ising, M., Uhr, M., Holsboer, F., Pollmächer, T., Depression, comorbidities and the TNF-α system (2008)) ; Bair et al. 2003 Bair, MJ., Robinson, RL., Katon, W, Kroenke, K, Depression and Pain Comorbidity (2003) (Bair, MJ., Robinson, RL., Katon, W, Kroenke, K, Depression and Pain Comorbidity (2003)) ; Nuijen et al. 2018 Nuijen, van Bon-Martens, M., de Graaf, R., ten Have, M., van der Poel, A., de Beurs, D., Nielen, M.M.J., Verhaak, P., Voorrips, L., Zicht op depressie: de aandoening, preventie en zorg. Themarapportage van de Staat van Volksgezondheid en Zorg, Utrecht (2018) (Nuijen, van Bon-Martens, M., de Graaf, R., ten Have, M., van der Poel, A., de Beurs, D., Nielen, M.M.J., Verhaak, P., Voorrips, L., Zicht op depressie: de aandoening, preventie en zorg. Themarapportage van de Staat van Volksgezondheid en Zorg, Utrecht (2018)) ; Penninx & van Dyck 2010 Penninx, B. W. J. H., van Dyck, R., Depressie en somatische comorbiditeit (2010) (Penninx, B. W. J. H., van Dyck, R., Depressie en somatische comorbiditeit (2010)) ). In sommige gevallen verhogen lichamelijke aandoeningen de kans op de depressieve stoornis, bijvoorbeeld wanneer iemand hart- en vaatziekten of kanker heeft. Omgekeerd hebben mensen met een depressieve stoornis ook meer kans op het krijgen van lichamelijke aandoeningen zoals hart- en vaatziekten en diabetes. Veel van deze lichamelijke aandoeningen kunnen zowel een risicofactor als gevolg van de depressieve stoornis zijn. Wanneer er naast de depressieve stoornis sprake is van een lichamelijke aandoening, is de stoornis over het algemeen ernstiger en heeft deze een minder gunstig beloop (Nuijen et al. 2018 Nuijen, van Bon-Martens, M., de Graaf, R., ten Have, M., van der Poel, A., de Beurs, D., Nielen, M.M.J., Verhaak, P., Voorrips, L., Zicht op depressie: de aandoening, preventie en zorg. Themarapportage van de Staat van Volksgezondheid en Zorg, Utrecht (2018) (Nuijen, van Bon-Martens, M., de Graaf, R., ten Have, M., van der Poel, A., de Beurs, D., Nielen, M.M.J., Verhaak, P., Voorrips, L., Zicht op depressie: de aandoening, preventie en zorg. Themarapportage van de Staat van Volksgezondheid en Zorg, Utrecht (2018)) ).  

Meer informatie

  • F.L. Hakstege (RIVM)
  • C.L.H. Bockting (Amsterdam-UMC_Locatie-AMC_afd.-psychiatrie_UvA)