Cijfers over aanbod en gebruik gebaseerd op verschillende soorten bronnen
Cijfers over het aanbod en gebruik van de eerstelijn zijn gebaseerd op enquêtes of op een combinatie van informatie uit zorgregistraties en enquêtes.
Beperkingen bij cijfers over aanbod van eerstelijnszorg
Een nadeel van cijfers gebaseerd op alleen enquêtes is dat niet alle beroepsbeoefenaren bereikt worden. Dit komt doordat er meestal een steekproef wordt getrokken en er altijd sprake is van non-respons. Een nadeel van cijfers op basis van registraties is dat niet altijd alle beroepsbeoefenaren die ingeschreven staan in een beroepsregistratie (zoals het BIG-register) ook werkzaam zijn als zorgverlener. Cijfers op basis van louter registratie kan dus een overschatting geven van het aanbod van beroepsbeoefenaren.
Specifiek aandachtspunt bij cijfers over gebruik huisartsenzorg
Voor het beschrijven van het gebruik van de eerstelijnszorg gebruiken we de Gezondheidsenquête van het CBS (Centraal Bureau voor de Statistiek) en NIVEL (Nederlands Instituut voor Onderzoek van de Gezondheidszorg) Nederlands Instituut voor Onderzoek van de Gezondheidszorg Zorgregistraties eerste lijn. De belangrijkste methodologische verschillen tussen beide bronnen zijn dat:
- de Gezondheidsenquête contacten met de huisartsenpost in principe ook meetelt (in NIVEL Zorgregistraties eerste lijn niet),
- de Gezondheidsenquête huisartscontacten met bewoners van verzorgingshuizen niet meetelt (NIVEL Zorgregistraties eerste lijn wel),
- en dat de Gezondheidsenquête contacten met de praktijkondersteuner of –assistente niet meetelt (NIVEL Zorgregistraties eerste lijn wel).
Bronnen bij de cijfers over eerstelijnszorg
|
Bron |
Indicator in VZinfo |
Gepresenteerde populatie VZinfo |
Meer informatie |
|---|---|---|---|
|
Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg (BIG (Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg)-register) |
Aantal werkzame tandartsen, mondhygiënisten en fysiotherapeuten |
N.v.t. |
|
|
CBS Bedrijvenregister |
Aantal tandartsenpraktijken |
N.v.t. |
|
|
CBS-Gezondheidsenquête |
Gebruik mondzorg, Gebruik fysio- en oefentherapie |
Nederlandse bevolking |
|
|
De Verloskundige |
Locaties pre-conceptiespreekuur |
N.v.t |
|
|
KNMT-tandartsenadministratie |
Tandartsendichtheid |
N.v.t. |
|
|
Kosten van ziekten studie |
Kosten van ziekenhuiszorg naar leeftijd |
Nederlandse bevolking |
|
| Nabijheidsstatistiek CBS | Aantal huisartsenpraktijken binnen 3 kilometer, Afstand in kilometers naar dichtstbijzijnde huisartsenpraktijk | N.v.t. | Nabijheidsstatistiek CBS |
| Nivel Beroepenregistratie | Aantal werkzame huisartsen en verloskundigen | N.v.t. | Nivel Beroepenregistratie huisartsen; Nivel Beroepenregistratie verloskundigen |
| Nivel Zorgregistraties eerstelijn | Gebruik huisartsenzorg | Nederlandse bevolking | Nivel Zorgregistraties eerste lijn |
|
Register gevestigde apothekers |
Openbare apotheken (verstrekken op grond van de Geneesmiddelenwet niet-receptplichtige en/of receptplichtige geneesmiddelen. Sinds 2007 kan een aantal niet-receptplichtige geneesmiddelen (zelfzorggeneesmiddelen) buiten de apotheek en drogisterij verkocht worden.) |
N.v.t. |
|
|
Stichting Farmaceutische Kengetallen (SFK (Stichting Farmaceutische Kengetallen)) |
Aantal openbare apotheken |
N.v.t. |
|
|
Vergunningen apotheekhoudende huisartsen Farmatec |
Aantal apotheekhoudende huisartsen |
N.v.t. |
Dataverzameling Gezondheidsenquête 2020
In 2020 is de dataverzameling voor de Gezondheidsenquête verstoord door de COVID-19-pandemie. Ongeveer een half jaar was het niet mogelijk om aan huis interviews af te nemen. Daardoor kwam er tijdens die periode alleen via internet respons binnen. Om te corrigeren voor het wegvallen van de interviews aan huis is gebruik gemaakt van een aangepast weegmodel met tijdreeksmodellen. Hierdoor zijn de cijfers te vergelijken met de eerdere jaren. Meer informatie over het aangepaste weegmodel kunt u vinden in deze nota.
De COVID-19-pandemie en de bijbehorende maatregelen hebben mogelijk invloed gehad op het zorggebruik en de gezondheid van de geïnterviewden. Het is belangrijk hier rekening mee te houden bij het interpreteren van de cijfers van 2020.
Nivel Beroepenregistratie huisartsen
Tussen 2007 en 2017 werden de praktijkhoudende huisartsen door het Nivel jaarlijks uitgenodigd om – eerst schriftelijk en vanaf 2010 online – hun praktijkgegevens te controleren en te actualiseren. In 2019 is begonnen met het ontwikkelen van een andere manier van gegevensverzameling. De nieuwe tool biedt een betere kijk op de situatie in ‘huisartsenland’. Er is beter zicht op wie waar werkt en wijzigingen worden sneller geregistreerd. Dat betekent dat er meer huisartsen kunnen worden gevolgd dan voorheen. Dat zie je terug in de aantallen van 2020 en verder. Die liggen een stuk hoger dan in de jaren daarvoor op basis van de oude methode zijn gerapporteerd. De aantallen van 2017, 2018 en 2019 zijn daarom opgehoogd.
Register van gevestigde apotheken
Degene die de leiding heeft over de apotheek, laat zich op eigen verzoek inschrijven in dit register. Artikel 61 van de Geneesmiddelenwet regelt dat er per apotheek altijd één apotheker moet zijn ingeschreven in het register van gevestigd apothekers. Ziekenhuisapotheken en grootbereiders zijn niet in de kaart opgenomen. De poliklinische apotheken waar patiënten die ontslagen zijn uit het ziekenhuis of omwonenden terecht kunnen zijn wel in de kaart opgenomen.
Register van apotheekhoudende huisartsen
Farmatec verleend apotheekvergunningen aan huisartsen in gebieden waar geen openbare apotheek gevestigd is. Huisartsen die dubbel voorkomen in het register zijn maar één keer meegeteld. Associé(e)s van een huisarts die al een apotheekvergunning (APH/H-vergunning) hebben, kunnen een associatievergunning aanvragen. Deze APG/A-vergunningen zijn niet opgenomen in de kaart, omdat deze hetzelfde adres betreffen als de APH/H-vergunning.