Zorg levert ook bijdrage aan voorkomen van blindheid en slechtziendheid

Naast kosten levert de zorg aan mensen met oogaandoeningen ook een bijdrage aan het voorkomen van ernstige blindheid en slechtziendheid. Uit onderzoek blijkt dat de behandeling van enkele gezichtsstoornissen kosteneffectief is en dat er kosten worden bespaard. In de onderstaande paragrafen gaan we in op de kosteneffectiviteit van de behandeling van vier oogaandoeningen (maculadegeneratie, diabetische retinopathie, glaucoom Kenmerkt zich door een verlies van zenuwvezels van het netvlies. In ongeveer 70% van de gevallen is er sprake van een verhoogde oogboldruk. (Kenmerkt zich door een verlies van zenuwvezels van het netvlies. In ongeveer 70% van de gevallen is er sprake van een verhoogde oogboldruk. ) en staar Staar (of cataract) is een vertroebeling van de ooglens die ontstaat door verandering van de eiwitsamenstelling en het watergehalte van de ooglens. (Staar (of cataract) is een vertroebeling van de ooglens die ontstaat door verandering van de eiwitsamenstelling en het watergehalte van de ooglens. )) afzonderlijk.

Onvoldoende bekend over kosteneffectiviteit behandeling maculadegeneratie

Er is nog onvoldoende bekend over de kosteneffectiviteit van behandeling van (natte) maculadegeneratie met geneesmiddelen die in het oog worden gespoten (bevacizumab en ranibizumab). Uit advies van het CVZ blijkt dat de kosteneffectiviteit van ranibizumab onvoldoende is onderbouwd voor de Nederlandse praktijk (CVZ, 2012 CVZ, Advies ranibizumab (Lucentis®) bij de indicatie ‘neovasculaire leeftijdsgebonden maculadegeneratie’, Diemen (2012) (CVZ, Advies ranibizumab (Lucentis®) bij de indicatie ‘neovasculaire leeftijdsgebonden maculadegeneratie’, Diemen (2012)) ). Beide middelen zijn even effectief, maar behandeling met bevacizumab kost minder dan behandeling met ranibizumab (Stein et al., 2014 Stein, J. D., Newman-Casey, P. A., Mrinalini, T., Lee, P.P., Hutton, D. W., Cost-effectiveness of bevacizumab and ranibizumab for newly diagnosed neovascular macular degeneration (2014) (Stein, J. D., Newman-Casey, P. A., Mrinalini, T., Lee, P.P., Hutton, D. W., Cost-effectiveness of bevacizumab and ranibizumab for newly diagnosed neovascular macular degeneration (2014)) ; ZonMW, 2014 ZonMW, ZonMW-project: Cost-effectiveness and outcome of current treatment strategies in exudative age-related macular degeneration, Den Haag (2014) (ZonMW, ZonMW-project: Cost-effectiveness and outcome of current treatment strategies in exudative age-related macular degeneration, Den Haag (2014)) ). 

Behandeling diabetische retinopathie is kosteneffectief

Uit een Amerikaanse studie blijkt dat een directe oogoperatie bij patiënten met diabetische retinopathie kosteneffectief is (2.000 euro per QALY Quality-adjusted life-year. Maat voor kwaliteit van een levensjaar (uitgedrukt in tijd); opgebouwd uit de resterende levensduur en de kwaliteit van leven van een persoon na interventie. QALY's worden berekend als een schatting van de gewonnen levensjaren, waarbij elk jaar vermenigvuldigd wordt met een gewicht (ook wel utiliteit genoemd) dat de kwaliteit van leven weergeeft van de persoon in dat jaar. (Quality-adjusted life-year. Maat voor kwaliteit van een levensjaar (uitgedrukt in tijd); opgebouwd uit de resterende levensduur en de kwaliteit van leven van een persoon na interventie. QALY's worden berekend als een schatting van de gewonnen levensjaren, waarbij elk jaar vermenigvuldigd wordt met een gewicht (ook wel utiliteit genoemd) dat de kwaliteit van leven weergeeft van de persoon in dat jaar.)) in vergelijking met het uitstellen van deze operatie (Li et al., 2010 Li, R., Zhang, P., Barker, L. E., Chowdhury, F. M., Zhang, X., Cost-effectiveness of interventions to prevent and control diabetes mellitus: a systematic review (2010) (Li, R., Zhang, P., Barker, L. E., Chowdhury, F. M., Zhang, X., Cost-effectiveness of interventions to prevent and control diabetes mellitus: a systematic review (2010)) ). Een andere behandeloptie is eveneens kosteneffectief: het behandelen van diabetisch macula-oedeem met een laser in combinatie met het inspuiten van bevacizumab in het oog kost 8.000 euro per QALY (Stein et al., 2013 Stein, J. D., Newman-Casey, P. A., Kim, D.D., Nwanyanwu, K. H., Johnson, M.W., Hutton, D. W., Cost-effectiveness of various interventions for newly diagnosed diabetic macular edema (2013) (Stein, J. D., Newman-Casey, P. A., Kim, D.D., Nwanyanwu, K. H., Johnson, M.W., Hutton, D. W., Cost-effectiveness of various interventions for newly diagnosed diabetic macular edema (2013)) ).

Behandeling glaucoom is kosteneffectief

Het behandelen van glaucoom bespaart kosten ten opzichte van geen behandeling. De behandeling van glaucoom door toediening van latanoprost (medicijn om de oogdruk te verlagen) is kosteneffectief (13 duizend per QALY) in vergelijking met de gebruikelijke zorg vanuit een maatschappelijk perspectief. Een alternatieve strategie is om de oogboldruk niet geleidelijk te verlagen (zoals in de strategie met latanoprost), maar dit direct te doen met het standaardmedicijn. Deze intensieve behandeling is kostenbesparend (van Gestel et al., 2012 van Gestel, A., Webers, C. A. B., Severens, J. L., Beckers, H. J., Jansonius, N. M., Hendrikse, F., Schouten, J.S., The long-term outcomes of four alternative treatment strategies for primary open-angle glaucoma (2012) (van Gestel, A., Webers, C. A. B., Severens, J. L., Beckers, H. J., Jansonius, N. M., Hendrikse, F., Schouten, J.S., The long-term outcomes of four alternative treatment strategies for primary open-angle glaucoma (2012)) ).

Staaroperaties zijn kostenbesparend

Met staaroperaties wordt veel blindheid voorkomen. Geschat wordt dat het aantal zeer slechtzienden (visus <0,1) in Nederland 450.000 zou bedragen als er geen staaroperaties uitgevoerd zouden worden. De kosten van blindheid zijn aanzienlijk. De kosteneffectiviteit van staaroperaties is onderzocht in een model dat naast de medische kosten ook alle maatschappelijke kosten meeneemt. Een staaroperatie levert gezondheidswinst op tegen lagere kosten en is daarmee kostenbesparend (Brown et al., 2013 Brown, GC., Brown, MM., Menezes, A, Busbee, BG., Lieske, HB., Lieske, PA., Cataract surgery cost utility revisited in 2012: a new economic paradigm (2013) (Brown, GC., Brown, MM., Menezes, A, Busbee, BG., Lieske, HB., Lieske, PA., Cataract surgery cost utility revisited in 2012: a new economic paradigm (2013)) ). In deze studie staat tegenover de kosten van 2.653 dollar voor directe oogheelkundige kosten een totale besparing van 121.198 dollar in dertien jaar. Dat is 46 keer de kosten van de directe oogheelkundige kosten.