Prevalentie astma kinderen en jongeren in epidemiologisch onderzoek

Sla de grafiek Prevalentie astma kinderen en jongeren over en ga naar de datatabel

Bron: PIAMA

  • Leeftijd 3 t/m 8 jaar: minstens twee van de volgende drie criteria gerapporteerd door ouders:
    • ooit door een arts astma vastgesteld
    • in de afgelopen 12 maanden minstens één aanval van piepend ademhalen gehad
    • in de afgelopen 12 maanden astmamedicijnen voorgeschreven gekregen
  • Leeftijd 11 t/m 20 jaar: antwoord ‘ja’ van de jongere op de vraag ‘had je in de afgelopen 12 maanden astma?’

Ongeveer 7% van de kinderen en jongeren heeft astma

Astma komt voor bij ongeveer 7% van de jeugd in de leeftijd van 7 tot 20 jaar. Bij jongere kinderen is de gerapporteerde prevalentie Het aantal gevallen of personen met een bepaalde ziekte op een bepaald moment (punt-prevalentie), ooit in het leven (lifetime prevalentie) of in een bepaalde periode, bijvoorbeeld per jaar (periode-prevalentie), absoluut of relatief. (Het aantal gevallen of personen met een bepaalde ziekte op een bepaald moment (punt-prevalentie), ooit in het leven (lifetime prevalentie) of in een bepaalde periode, bijvoorbeeld per jaar (periode-prevalentie), absoluut of relatief.) hoger. Bij jonge kinderen is astma echter moeilijk te onderscheiden van andere luchtwegklachten, zodat prevalentieschattingen voor die leeftijdsgroep onzeker zijn. Deelnemers aan het PIAMA-onderzoek zijn geboren in 1996-1997. De eerste 8 jaar van het onderzoek vulden de ouders vragenlijsten in over hun kind. Vanaf de leeftijd van 11 jaar vulden de jongeren ook zelf vragenlijsten in.

Halverwege de tienerjaren prevalentie-switch van jongens naar meisjes

Zelf gerapporteerde gegevens laten, net als de huisartsenregistratie, zien dat op de kinderleeftijd meer jongens dan meisjes astma hebben en dat vanaf halverwege de tienerjaren astma juist meer voorkomt bij meisjes dan bij jongens. Ook op volwassen en oudere leeftijd is de prevalentie van astma hoger bij vrouwen dan bij mannen.

Prevalentieschattingen in enquêtes hoger dan in huisartsenregistraties

In enquêtes onder de algemene bevolking worden over het algemeen hogere schattingen van de prevalentie van astma gevonden dan op basis van huisartsenregistraties. Een verklaring daarvoor is dat niet alle mensen met astma in een bepaald jaar voor hun astma zorg hebben gehad van de huisarts of bij de huisarts bekend waren als ontvanger van tweedelijnszorg (de zorgprevalentie). Van de jongeren in het PIAMA-onderzoek, die rapporteerden dat ze in de afgelopen 12 maanden astma hadden, gaf ongeveer 40% aan dat ze daarvoor in die twaalf maanden niet naar de dokter waren geweest.

Astma gaat vaak samen met eczeem en hooikoorts

Kinderen met astma hebben, behalve astmaklachten, vaak ook eczeem en/of hooikoorts. Uit Europees onderzoek blijkt dat een derde (op leeftijd vier jaar) tot de helft (op leeftijd 8 jaar) van de kinderen met astma ook eczeem en/of hooikoorts heeft (Pinart et al. 2014 Pinart, M, Benet, M, Annesi-Maesano, I, von Berg, A, Berdel, D, Carlsen, K. C. L., Carlsen, K. C. L., Bindslev-Jensen, C, Eller, E, Fantini, MP., Lenzi, J, Gehring, U., Heinrich, J, Hohmann, C, Just, J, Keil, T, Kerkhof, M, Kogevinas, M, Koletzko, S, Koppelman, GH., Kull, I, Lau, S, Momas, I, Porta, D, Postma, D, Smit, H. A., Stein, RT., Tischer, CG., Torrent, M, Wickman, M, Wijga, A. H., Bousquet, J, Basagaña, X., Guerra, S, Garcia-Aymerich, J, Comorbidity of eczema, rhinitis, and asthma in IgE-sensitised and non-IgE-sensitised children in MeDALL: a population-based cohort study (2014) (Pinart, M, Benet, M, Annesi-Maesano, I, von Berg, A, Berdel, D, Carlsen, K. C. L., Carlsen, K. C. L., Bindslev-Jensen, C, Eller, E, Fantini, MP., Lenzi, J, Gehring, U., Heinrich, J, Hohmann, C, Just, J, Keil, T, Kerkhof, M, Kogevinas, M, Koletzko, S, Koppelman, GH., Kull, I, Lau, S, Momas, I, Porta, D, Postma, D, Smit, H. A., Stein, RT., Tischer, CG., Torrent, M, Wickman, M, Wijga, A. H., Bousquet, J, Basagaña, X., Guerra, S, Garcia-Aymerich, J, Comorbidity of eczema, rhinitis, and asthma in IgE-sensitised and non-IgE-sensitised children in MeDALL: a population-based cohort study (2014)) ).

Kinderen hebben al op jonge leeftijd klachten

Astma ontstaat vaak al in de eerste levensjaren. Veel kinderen die op latere leeftijd astma ontwikkelen, hadden al vroeg astma-achtige luchtwegklachten. Maar lang niet alle kinderen die als peuter of kleuter astma-achtige klachten hebben, hebben echt astma als ze wat ouder zijn. Bij de meeste jonge kinderen met astmaklachten zijn deze klachten van voorbijgaande aard (Martinez et al. 1995 Martinez, F. D., Wright, A. L., Taussig, L. M., Holberg, C. J., Halonen, M., Morgan, W. J., Asthma and wheezing in the first six years of life. The Group Health Medical Associates. (1995) (Martinez, F. D., Wright, A. L., Taussig, L. M., Holberg, C. J., Halonen, M., Morgan, W. J., Asthma and wheezing in the first six years of life. The Group Health Medical Associates. (1995)) ; Wijga et al. 2011 Wijga, A. H., van Buul, L. W., Blokstra, A., Wolse, A, Astma bij kinderen tot 12 jaar : Resultaten van het PIAMA-onderzoek, Bilthoven (2011) (Wijga, A. H., van Buul, L. W., Blokstra, A., Wolse, A, Astma bij kinderen tot 12 jaar : Resultaten van het PIAMA-onderzoek, Bilthoven (2011)) ; Eysink et al. 2005 Eysink, P. E. D., ter Riet, G, Aalberse, R. C., van Aalderen, WM. C., Roos, CM., van der Zee, JS., Bindels, P. J. E., Accuracy of specific IgE in the prediction of asthma: development of a scoring formula for general practice. (2005) (Eysink, P. E. D., ter Riet, G, Aalberse, R. C., van Aalderen, WM. C., Roos, CM., van der Zee, JS., Bindels, P. J. E., Accuracy of specific IgE in the prediction of asthma: development of a scoring formula for general practice. (2005)) ). Als jonge kinderen met astmaklachten ook eczeem hebben, als ze astmatische ouders hebben en als hun episoden van piepend ademhalen frequent zijn, dan is het onwaarschijnlijker dat de astmaklachten over zullen gaan (Caudri et al. 2009 Caudri, D, Wijga, A. H., Schipper, MA. C., Hoekstra, M, Postma, D, Koppelman, GH., Brunekreef, B., Smit, H. A., de Jongste, JC., Predicting the long-term prognosis of children with symptoms suggestive of asthma at preschool age. (2009) (Caudri, D, Wijga, A. H., Schipper, MA. C., Hoekstra, M, Postma, D, Koppelman, GH., Brunekreef, B., Smit, H. A., de Jongste, JC., Predicting the long-term prognosis of children with symptoms suggestive of asthma at preschool age. (2009)) ).


  • A.H. Wijga (RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu))
  • H. Giesbers, red. (RIVM)