Gezondheidsgevolgen van overgewicht

Overgewicht hangt samen met tal van ziekten

Overgewicht Er is sprake van overgewicht bij een Body Mass Index (BMI) ≥ 25 kg/m2 (Er is sprake van overgewicht bij een Body Mass Index (BMI) ≥ 25 kg/m2 ), met name ernstig overgewicht Men spreekt van ernstig overgewicht of obesitas bij een Body Mass Index (BMI) ≥ 30 kg/m2. (Men spreekt van ernstig overgewicht of obesitas bij een Body Mass Index (BMI) ≥ 30 kg/m2. ) (obesitas Er is sprake van obesitas of ernstig overgewicht bij een Body Mass Index (BMI) ≥ 30 kg/m2. (Er is sprake van obesitas of ernstig overgewicht bij een Body Mass Index (BMI) ≥ 30 kg/m2. )), is een risicofactor voor verschillende ziekten en aandoeningen. Zie hiervoor ook onderstaande tabel. Overgewicht geeft een groter risico op verschillende soorten kanker, zoals darmkanker en nierkanker (IKNL 2022 IKNL, Trendrapport kanker in nederland, Utrecht (2022) (IKNL, Trendrapport kanker in nederland, Utrecht (2022)) ; Partnerschap Overgewicht Nederland 2023 Partnerschap Overgewicht Nederland, Overgewicht en obesitas bij volwassenen en kinderen, Utrecht (2023) (Partnerschap Overgewicht Nederland, Overgewicht en obesitas bij volwassenen en kinderen, Utrecht (2023)) ). Ook geeft het een verhoogd risico op verschillende hart- en vaatziekten (Partnerschap Overgewicht Nederland 2023 Partnerschap Overgewicht Nederland, Overgewicht en obesitas bij volwassenen en kinderen, Utrecht (2023) (Partnerschap Overgewicht Nederland, Overgewicht en obesitas bij volwassenen en kinderen, Utrecht (2023)) ; Safaei et al. 2021 Safaei, Sundararajan, Driss, Boulila, Shapi'i, A systematic literature review on obesity: Understanding the causes & consequences of obesity and reviewing various machine learning approaches used to predict obesity (2021) (Safaei, Sundararajan, Driss, Boulila, Shapi'i, A systematic literature review on obesity: Understanding the causes & consequences of obesity and reviewing various machine learning approaches used to predict obesity (2021)) ; Valenzuela et al. 2023 Valenzuela, Carrera-Bastos, Castillo-García, Lieberman, Santos-Lozano , Lucia, Obesity and the risk of cardiometabolic diseases (2023) (Valenzuela, Carrera-Bastos, Castillo-García, Lieberman, Santos-Lozano , Lucia, Obesity and the risk of cardiometabolic diseases (2023)) ) en metabole aandoeningen, waaronder diabetes mellitus type 2 (Partnerschap Overgewicht Nederland 2023 Partnerschap Overgewicht Nederland, Overgewicht en obesitas bij volwassenen en kinderen, Utrecht (2023) (Partnerschap Overgewicht Nederland, Overgewicht en obesitas bij volwassenen en kinderen, Utrecht (2023)) ; Valenzuela et al. 2023 Valenzuela, Carrera-Bastos, Castillo-García, Lieberman, Santos-Lozano , Lucia, Obesity and the risk of cardiometabolic diseases (2023) (Valenzuela, Carrera-Bastos, Castillo-García, Lieberman, Santos-Lozano , Lucia, Obesity and the risk of cardiometabolic diseases (2023)) ). Verder kan ernstig overgewicht leiden tot menstruatiestoornissen (Opoku et al. 2023 Opoku, Abushama, Konje, Obesity and menopause (2023) (Opoku, Abushama, Konje, Obesity and menopause (2023)) ; Partnerschap Overgewicht Nederland 2023 Partnerschap Overgewicht Nederland, Overgewicht en obesitas bij volwassenen en kinderen, Utrecht (2023) (Partnerschap Overgewicht Nederland, Overgewicht en obesitas bij volwassenen en kinderen, Utrecht (2023)) ) en onvruchtbaarheid bij zowel mannen als vrouwen (Partnerschap Overgewicht Nederland 2023 Partnerschap Overgewicht Nederland, Overgewicht en obesitas bij volwassenen en kinderen, Utrecht (2023) (Partnerschap Overgewicht Nederland, Overgewicht en obesitas bij volwassenen en kinderen, Utrecht (2023)) ). Andere aandoeningen die in verband staan met ernstig overgewicht zijn bijvoorbeeld astma (Xunliang Li et al. 2023 Xunliang Li, Zhu, Zhao, Zhu, Li Zhu, Rui Shi, Wang, Pan, Wang, The Causal Effect of Obesity on the Risk of 15 Autoimmune Diseases: A Mendelian Randomization Study (2023) (Xunliang Li, Zhu, Zhao, Zhu, Li Zhu, Rui Shi, Wang, Pan, Wang, The Causal Effect of Obesity on the Risk of 15 Autoimmune Diseases: A Mendelian Randomization Study (2023)) ; Partnerschap Overgewicht Nederland 2023 Partnerschap Overgewicht Nederland, Overgewicht en obesitas bij volwassenen en kinderen, Utrecht (2023) (Partnerschap Overgewicht Nederland, Overgewicht en obesitas bij volwassenen en kinderen, Utrecht (2023)) ) en artrose (Meldrum et al. 2017 Meldrum, Morris, Gambone, Obesity pandemic: causes, consequences, and solutions-but do we have the will? (2017) (Meldrum, Morris, Gambone, Obesity pandemic: causes, consequences, and solutions-but do we have the will? (2017)) ). Daarnaast hebben mensen met overgewicht een verhoogd risico op vroegtijdige sterfte (Seidell & Halberstadt 2016 Seidell, J. C., Halberstadt, Overweight, obesity and life expectancy: do people with a high BMI live longer? (2016) (Seidell, J. C., Halberstadt, Overweight, obesity and life expectancy: do people with a high BMI live longer? (2016)) ; Bhaskaran et al. 2018 Bhaskaran, Santos-Silva, MMargarida, Leon, Douglas, Smeeth, Association of BMI with overall and cause-specific mortality: a population-based cohort study of 3·6 million adults in the UK (2018) (Bhaskaran, Santos-Silva, MMargarida, Leon, Douglas, Smeeth, Association of BMI with overall and cause-specific mortality: a population-based cohort study of 3·6 million adults in the UK (2018)) ). De gezondheidsverschillen tussen mensen met en zonder overgewicht zijn te zien vanaf de kinderleeftijd tot aan het overlijden (WHO 2022 WHO, WHO European Regional Obesity Report 2022 (2022) (WHO, WHO European Regional Obesity Report 2022 (2022)) ).

Verdeling lichaamsvet bepalend voor gezondheidsrisico's

De verdeling van lichaamsvet speelt een belangrijke rol in het risico op aandoeningen. Met name de hoeveelheid vet in de buikholte (visceraal vet) is bepalend voor gezondheidsproblemen (Partnerschap Overgewicht Nederland 2023 Partnerschap Overgewicht Nederland, Overgewicht en obesitas bij volwassenen en kinderen, Utrecht (2023) (Partnerschap Overgewicht Nederland, Overgewicht en obesitas bij volwassenen en kinderen, Utrecht (2023)) ). Dit geldt vooral voor het risico op hart- en vaatziekten en metabole aandoeningen (Partnerschap Overgewicht Nederland 2023 Partnerschap Overgewicht Nederland, Overgewicht en obesitas bij volwassenen en kinderen, Utrecht (2023) (Partnerschap Overgewicht Nederland, Overgewicht en obesitas bij volwassenen en kinderen, Utrecht (2023)) ). Verder geeft een hogere BMI Body Mass Index. De BMI is een index die de verhouding tussen lengte en gewicht bij een persoon weergeeft. De BMI wordt veel gebruikt om een indicatie te krijgen of er sprake is van overgewicht of ondergewicht. (Body Mass Index. De BMI is een index die de verhouding tussen lengte en gewicht bij een persoon weergeeft. De BMI wordt veel gebruikt om een indicatie te krijgen of er sprake is van overgewicht of ondergewicht.) of een grotere buikomvang een hoger risico op ziekten en vroegtijdige sterfte bij overgewicht (Seidell & Halberstadt 2016 Seidell, J. C., Halberstadt, Overweight, obesity and life expectancy: do people with a high BMI live longer? (2016) (Seidell, J. C., Halberstadt, Overweight, obesity and life expectancy: do people with a high BMI live longer? (2016)) ; Bhaskaran et al. 2018 Bhaskaran, Santos-Silva, MMargarida, Leon, Douglas, Smeeth, Association of BMI with overall and cause-specific mortality: a population-based cohort study of 3·6 million adults in the UK (2018) (Bhaskaran, Santos-Silva, MMargarida, Leon, Douglas, Smeeth, Association of BMI with overall and cause-specific mortality: a population-based cohort study of 3·6 million adults in the UK (2018)) ; Partnerschap Overgewicht Nederland 2023 Partnerschap Overgewicht Nederland, Overgewicht en obesitas bij volwassenen en kinderen, Utrecht (2023) (Partnerschap Overgewicht Nederland, Overgewicht en obesitas bij volwassenen en kinderen, Utrecht (2023)) ). Naast de verdeling van het vetweefsel en de mate van overgewicht draagt ook de duur van het overgewicht bij aan het ontwikkelen van onder andere hart- en vaatziekten, diabetes mellitus type 2 en vroegtijdige sterfte (Amani-Beni et al. 2023 Amani-Beni, Darouei, Zefreh, Sheikhbahaei, Sadeghi, Effect of Obesity Duration and BMI Trajectories on Cardiovascular Disease: A Narrative Review (2023) (Amani-Beni, Darouei, Zefreh, Sheikhbahaei, Sadeghi, Effect of Obesity Duration and BMI Trajectories on Cardiovascular Disease: A Narrative Review (2023)) ; Dankel et al. 2017 Dankel, Loenneke, Loprinzi, Health Outcomes in Relation to Physical Activity Status, Overweight/Obesity, and History of Overweight/Obesity: A Review of the WATCH Paradigm (2017) (Dankel, Loenneke, Loprinzi, Health Outcomes in Relation to Physical Activity Status, Overweight/Obesity, and History of Overweight/Obesity: A Review of the WATCH Paradigm (2017)) ; Sidhu et al. 2023 Sidhu, Aleman, Heffron, Obesity Duration and Cardiometabolic Disease (2023) (Sidhu, Aleman, Heffron, Obesity Duration and Cardiometabolic Disease (2023)) ).

Overgewicht heeft invloed op psychische gezondheid

Mensen met overgewicht hebben vaker psychische aandoeningen, zoals depressie en angststoornissen, dan mensen zonder overgewicht (zie tabel) (Holt 2019 Holt, The Management of Obesity in People with Severe Mental Illness: An Unresolved Conundrum (2019) (Holt, The Management of Obesity in People with Severe Mental Illness: An Unresolved Conundrum (2019)) ; Leutner et al. 2023 Leutner, Dervic, Bellach, Klimek, Thurner, Kautzky, Obesity as pleiotropic risk state for metabolic and mental health throughout life (2023) (Leutner, Dervic, Bellach, Klimek, Thurner, Kautzky, Obesity as pleiotropic risk state for metabolic and mental health throughout life (2023)) ; Pereira-Miranda et al. 2017 Pereira-Miranda, Costa, Queiroz, Pereira-Santos, Santana, Overweight and Obesity Associated with Higher Depression Prevalence in Adults: A Systematic Review and Meta-Analysis (2017) (Pereira-Miranda, Costa, Queiroz, Pereira-Santos, Santana, Overweight and Obesity Associated with Higher Depression Prevalence in Adults: A Systematic Review and Meta-Analysis (2017)) ). Dit verband werkt in twee richtingen: enerzijds kan gewichtstoename het gevolg zijn van psychische aandoeningen, anderzijds kan overgewicht psychische problemen veroorzaken (Partnerschap Overgewicht Nederland 2023 Partnerschap Overgewicht Nederland, Overgewicht en obesitas bij volwassenen en kinderen, Utrecht (2023) (Partnerschap Overgewicht Nederland, Overgewicht en obesitas bij volwassenen en kinderen, Utrecht (2023)) ). Ook kan het gebruik van sommige antidepressiva bij mensen met een depressie bijdragen aan gewichtstoename (NHG 2019 NHG, NHG-Richtlijnen Depressie (2019) (NHG, NHG-Richtlijnen Depressie (2019)) ). Er zijn verschillende factoren, zoals ontstekings- en hormonale factoren, die een bijdrage leveren aan het ontstaan van stemmingsstoornissen bij overgewicht. Verder is er steeds meer bewijs dat een toename van visceraal vet kan leiden tot angststoornissen (Fulton et al. 2021 Fulton, Décarie-Spain, Fioramonti , Guiard, Nakajima, The menace of obesity to depression and anxiety prevalence (2021) (Fulton, Décarie-Spain, Fioramonti , Guiard, Nakajima, The menace of obesity to depression and anxiety prevalence (2021)) ). Daarnaast speelt discriminatie en stigmatisering van mensen met overgewicht een rol bij het ontstaan van psychische aandoeningen (Westbury et al. 2023 Westbury, Oyebode , Rens, Barber, Obesity Stigma: Causes, Consequences, and Potential Solutions (2023) (Westbury, Oyebode , Rens, Barber, Obesity Stigma: Causes, Consequences, and Potential Solutions (2023)) ).

Tabel: ziekten en aandoeningen die samenhangen met (ernstig) overgewicht

Gevolgen van overgewicht tijdens de zwangerschap

Overgewicht nadelig voor verloop zwangerschap

Overgewicht Er is sprake van overgewicht bij een Body Mass Index (BMI) ≥ 25 kg/m2 (Er is sprake van overgewicht bij een Body Mass Index (BMI) ≥ 25 kg/m2 ) kan nadelige gevolgen hebben voor de vruchtbaarheid, het verloop van de zwangerschap en de gezondheid van zowel moeder als kind. Zo hebben vrouwen met (ernstig) overgewicht een hogere kans op een miskraam (Catalano & Shankar 2017 Catalano, Shankar, Obesity and pregnancy: mechanisms of short term and long term adverse consequences for mother and child (2017) (Catalano, Shankar, Obesity and pregnancy: mechanisms of short term and long term adverse consequences for mother and child (2017)) ; Partnerschap Overgewicht Nederland 2023 Partnerschap Overgewicht Nederland, Overgewicht en obesitas bij volwassenen en kinderen, Utrecht (2023) (Partnerschap Overgewicht Nederland, Overgewicht en obesitas bij volwassenen en kinderen, Utrecht (2023)) ), een vroeggeboorte (Catalano & Shankar 2017 Catalano, Shankar, Obesity and pregnancy: mechanisms of short term and long term adverse consequences for mother and child (2017) (Catalano, Shankar, Obesity and pregnancy: mechanisms of short term and long term adverse consequences for mother and child (2017)) ) of een doodgeboorte (Catalano & Shankar 2017 Catalano, Shankar, Obesity and pregnancy: mechanisms of short term and long term adverse consequences for mother and child (2017) (Catalano, Shankar, Obesity and pregnancy: mechanisms of short term and long term adverse consequences for mother and child (2017)) ; Stubert et al. 2018 Stubert, Reister, Hartmann, Janni, The Risks Associated With Obesity in Pregnancy (2018) (Stubert, Reister, Hartmann, Janni, The Risks Associated With Obesity in Pregnancy (2018)) ). Daarnaast komt zwangerschapsdiabetes (Maas et al. 2021 Maas, Poels, Lamain-de Ruiter, Kwee, A, Bekker, M.N., Franx, A., Koster, MP. H., Associations between periconceptional lifestyle behaviours and adverse pregnancy outcomes (2021) (Maas, Poels, Lamain-de Ruiter, Kwee, A, Bekker, M.N., Franx, A., Koster, MP. H., Associations between periconceptional lifestyle behaviours and adverse pregnancy outcomes (2021)) ; Partnerschap Overgewicht Nederland 2023 Partnerschap Overgewicht Nederland, Overgewicht en obesitas bij volwassenen en kinderen, Utrecht (2023) (Partnerschap Overgewicht Nederland, Overgewicht en obesitas bij volwassenen en kinderen, Utrecht (2023)) ), zwangerschapshypertensie (Maas et al. 2021 Maas, Poels, Lamain-de Ruiter, Kwee, A, Bekker, M.N., Franx, A., Koster, MP. H., Associations between periconceptional lifestyle behaviours and adverse pregnancy outcomes (2021) (Maas, Poels, Lamain-de Ruiter, Kwee, A, Bekker, M.N., Franx, A., Koster, MP. H., Associations between periconceptional lifestyle behaviours and adverse pregnancy outcomes (2021)) ; Partnerschap Overgewicht Nederland 2023 Partnerschap Overgewicht Nederland, Overgewicht en obesitas bij volwassenen en kinderen, Utrecht (2023) (Partnerschap Overgewicht Nederland, Overgewicht en obesitas bij volwassenen en kinderen, Utrecht (2023)) ) en zwangerschapsvergiftiging (pre-eclampsie) (Partnerschap Overgewicht Nederland 2023 Partnerschap Overgewicht Nederland, Overgewicht en obesitas bij volwassenen en kinderen, Utrecht (2023) (Partnerschap Overgewicht Nederland, Overgewicht en obesitas bij volwassenen en kinderen, Utrecht (2023)) ; Stubert et al. 2018 Stubert, Reister, Hartmann, Janni, The Risks Associated With Obesity in Pregnancy (2018) (Stubert, Reister, Hartmann, Janni, The Risks Associated With Obesity in Pregnancy (2018)) ) vaker voor onder zwangere vrouwen met overgewicht. Ook komt een keizersnede (Partnerschap Overgewicht Nederland 2023 Partnerschap Overgewicht Nederland, Overgewicht en obesitas bij volwassenen en kinderen, Utrecht (2023) (Partnerschap Overgewicht Nederland, Overgewicht en obesitas bij volwassenen en kinderen, Utrecht (2023)) ; Stubert et al. 2018 Stubert, Reister, Hartmann, Janni, The Risks Associated With Obesity in Pregnancy (2018) (Stubert, Reister, Hartmann, Janni, The Risks Associated With Obesity in Pregnancy (2018)) ) en fluxus post partum (te veel bloedverlies) (Partnerschap Overgewicht Nederland 2023 Partnerschap Overgewicht Nederland, Overgewicht en obesitas bij volwassenen en kinderen, Utrecht (2023) (Partnerschap Overgewicht Nederland, Overgewicht en obesitas bij volwassenen en kinderen, Utrecht (2023)) ) vaker voor onder zwangeren met ernstig overgewicht Men spreekt van ernstig overgewicht of obesitas bij een Body Mass Index (BMI) ≥ 30 kg/m2. (Men spreekt van ernstig overgewicht of obesitas bij een Body Mass Index (BMI) ≥ 30 kg/m2. ).

Overgewicht tijdens zwangerschap geeft gezondheidsrisico’s voor kind

Kinderen van moeders met ernstig overgewicht hebben een verhoogde kans op foetale nood (zuurstoftekort bij het ongeboren kind) (Partnerschap Overgewicht Nederland 2023 Partnerschap Overgewicht Nederland, Overgewicht en obesitas bij volwassenen en kinderen, Utrecht (2023) (Partnerschap Overgewicht Nederland, Overgewicht en obesitas bij volwassenen en kinderen, Utrecht (2023)) ), macrosomie (te hoog geboortegewicht) en aangeboren afwijkingen (Catalano & Shankar 2017 Catalano, Shankar, Obesity and pregnancy: mechanisms of short term and long term adverse consequences for mother and child (2017) (Catalano, Shankar, Obesity and pregnancy: mechanisms of short term and long term adverse consequences for mother and child (2017)) ; Partnerschap Overgewicht Nederland 2023 Partnerschap Overgewicht Nederland, Overgewicht en obesitas bij volwassenen en kinderen, Utrecht (2023) (Partnerschap Overgewicht Nederland, Overgewicht en obesitas bij volwassenen en kinderen, Utrecht (2023)) ; Stubert et al. 2018 Stubert, Reister, Hartmann, Janni, The Risks Associated With Obesity in Pregnancy (2018) (Stubert, Reister, Hartmann, Janni, The Risks Associated With Obesity in Pregnancy (2018)) ). Verder hebben zij een grotere kans op ernstig overgewicht (Catalano & Shankar 2017 Catalano, Shankar, Obesity and pregnancy: mechanisms of short term and long term adverse consequences for mother and child (2017) (Catalano, Shankar, Obesity and pregnancy: mechanisms of short term and long term adverse consequences for mother and child (2017)) ; Stubert et al. 2018 Stubert, Reister, Hartmann, Janni, The Risks Associated With Obesity in Pregnancy (2018) (Stubert, Reister, Hartmann, Janni, The Risks Associated With Obesity in Pregnancy (2018)) ) en hart- en vaatziekten op latere leeftijd (Harink et al. 2022 Harink, Roelofs, Limpens, Painter, Roseboom, Deutekom, Maternal obesity in pregnancy and children's cardiac function and structure: A systematic review and meta-analysis of evidence from human studies (2022) (Harink, Roelofs, Limpens, Painter, Roseboom, Deutekom, Maternal obesity in pregnancy and children's cardiac function and structure: A systematic review and meta-analysis of evidence from human studies (2022)) ; Godfrey et al. 2017 Godfrey, KM., Reynolds, Prescott, SL., Nyirenda , Jaddoe, V.W.V., Eriksson, JG., Broekman, Influence of maternal obesity on the long-term health of offspring (2017) (Godfrey, KM., Reynolds, Prescott, SL., Nyirenda , Jaddoe, V.W.V., Eriksson, JG., Broekman, Influence of maternal obesity on the long-term health of offspring (2017)) ). Diabetes type 2 en astma komen ook vaker voor bij kinderen van vrouwen die tijdens de zwangerschap ernstig overgewicht hadden (Godfrey et al. 2017 Godfrey, KM., Reynolds, Prescott, SL., Nyirenda , Jaddoe, V.W.V., Eriksson, JG., Broekman, Influence of maternal obesity on the long-term health of offspring (2017) (Godfrey, KM., Reynolds, Prescott, SL., Nyirenda , Jaddoe, V.W.V., Eriksson, JG., Broekman, Influence of maternal obesity on the long-term health of offspring (2017)) ). Ook komt sterfte binnen één jaar na de geboorte vaker voor bij kinderen van moeders met overgewicht tijdens de zwangerschap (Catalano & Shankar 2017 Catalano, Shankar, Obesity and pregnancy: mechanisms of short term and long term adverse consequences for mother and child (2017) (Catalano, Shankar, Obesity and pregnancy: mechanisms of short term and long term adverse consequences for mother and child (2017)) ; Stubert et al. 2018 Stubert, Reister, Hartmann, Janni, The Risks Associated With Obesity in Pregnancy (2018) (Stubert, Reister, Hartmann, Janni, The Risks Associated With Obesity in Pregnancy (2018)) ). 

Gezondheidsgevolgen van overgewicht bij kinderen

Overgewicht bij kinderen leidt nu en later tot gezondheidsproblemen

Overgewicht Er is sprake van overgewicht bij een Body Mass Index (BMI) ≥ 25 kg/m2 (Er is sprake van overgewicht bij een Body Mass Index (BMI) ≥ 25 kg/m2 ) bij kinderen kan tot verschillende gezondheidsproblemen leiden op zowel jonge als latere leeftijd. Zie hiervoor ook onderstaande tabel. Bijna alle organen worden aangedaan door overgewicht (Marcus et al. 2022 Marcus, Danielsson, Hagman, Pediatric obesity-Long-term consequences and effect of weight loss (2022) (Marcus, Danielsson, Hagman, Pediatric obesity-Long-term consequences and effect of weight loss (2022)) ). Vergeleken met kinderen met een gezond gewicht hebben kinderen met (ernstig) overgewicht vaker risicofactoren voor hart- en vaatziekten, zoals dyslipidemie Bij dyslipidemie is de verhouding van cholesterol in het bloed verstoord. Het totaalcholesterol, het LDL-cholesterol of de triglyceriden zijn verhoogd en/of is er sprake van een verlaagd gehalte van het HDL-cholesterol. (Bij dyslipidemie is de verhouding van cholesterol in het bloed verstoord. Het totaalcholesterol, het LDL-cholesterol of de triglyceriden zijn verhoogd en/of is er sprake van een verlaagd gehalte van het HDL-cholesterol. ), een verhoogde bloeddruk en aderverkalking (McPhee et al. 2020 McPhee, Singh, Morrison, K. M., Childhood Obesity and Cardiovascular Disease Risk: Working Toward Solutions (2020) (McPhee, Singh, Morrison, K. M., Childhood Obesity and Cardiovascular Disease Risk: Working Toward Solutions (2020)) ; Skelton & Klish 2023 Skelton, JA., Klish, Overview of the health consequences of obesity in children and adolescents (2023) (Skelton, JA., Klish, Overview of the health consequences of obesity in children and adolescents (2023)) ). Ernstig overgewicht Men spreekt van ernstig overgewicht of obesitas bij een Body Mass Index (BMI) ≥ 30 kg/m2. (Men spreekt van ernstig overgewicht of obesitas bij een Body Mass Index (BMI) ≥ 30 kg/m2. ) op kinderleeftijd geeft een hoger risico op hart- en vaatziekten op volwassen leeftijd, ook als iemand op volwassen leeftijd geen ernstig overgewicht meer heeft (Marcus et al. 2022 Marcus, Danielsson, Hagman, Pediatric obesity-Long-term consequences and effect of weight loss (2022) (Marcus, Danielsson, Hagman, Pediatric obesity-Long-term consequences and effect of weight loss (2022)) ; McPhee et al. 2020 McPhee, Singh, Morrison, K. M., Childhood Obesity and Cardiovascular Disease Risk: Working Toward Solutions (2020) (McPhee, Singh, Morrison, K. M., Childhood Obesity and Cardiovascular Disease Risk: Working Toward Solutions (2020)) ; Skelton & Klish 2023 Skelton, JA., Klish, Overview of the health consequences of obesity in children and adolescents (2023) (Skelton, JA., Klish, Overview of the health consequences of obesity in children and adolescents (2023)) ). Verder hebben kinderen met ernstig overgewicht vaker insuline-resistentie (McPhee et al. 2020 McPhee, Singh, Morrison, K. M., Childhood Obesity and Cardiovascular Disease Risk: Working Toward Solutions (2020) (McPhee, Singh, Morrison, K. M., Childhood Obesity and Cardiovascular Disease Risk: Working Toward Solutions (2020)) ; Skelton & Klish 2023 Skelton, JA., Klish, Overview of the health consequences of obesity in children and adolescents (2023) (Skelton, JA., Klish, Overview of the health consequences of obesity in children and adolescents (2023)) ) en op langere termijn ontwikkelen zij vaker diabetes type 2 (Marcus et al. 2022 Marcus, Danielsson, Hagman, Pediatric obesity-Long-term consequences and effect of weight loss (2022) (Marcus, Danielsson, Hagman, Pediatric obesity-Long-term consequences and effect of weight loss (2022)) ; Skelton & Klish 2023 Skelton, JA., Klish, Overview of the health consequences of obesity in children and adolescents (2023) (Skelton, JA., Klish, Overview of the health consequences of obesity in children and adolescents (2023)) ). Overgewicht op kinderleeftijd geeft ook een hoger risico op astma (Dixon & Nyenhuis 2023 Dixon, Nyenhuis, Obesity and asthma (2023) (Dixon, Nyenhuis, Obesity and asthma (2023)) ; Lang et al. 2018 Lang, Bunnell, Hossain, Wysocki, Lima, Finkel, Bacharier, Dempsey, Sarzynski, Test, Forrest, Being Overweight or Obese and the Development of Asthma (2018) (Lang, Bunnell, Hossain, Wysocki, Lima, Finkel, Bacharier, Dempsey, Sarzynski, Test, Forrest, Being Overweight or Obese and the Development of Asthma (2018)) )  en klachten van het bewegingsapparaat (Smith et al. 2014 Smith, Sumar, Dixon, Musculoskeletal pain in overweight and obese children (2014) (Smith, Sumar, Dixon, Musculoskeletal pain in overweight and obese children (2014)) ; Skelton & Klish 2023 Skelton, JA., Klish, Overview of the health consequences of obesity in children and adolescents (2023) (Skelton, JA., Klish, Overview of the health consequences of obesity in children and adolescents (2023)) ). Ook geeft ernstig overgewicht op kinderleeftijd een hoger risico op ernstig overgewicht op volwassen leeftijd (WHO 2016 WHO, Consideration of the evidence on childhood obesity for the Commission on Ending Childhood Obesity (2016) (WHO, Consideration of the evidence on childhood obesity for the Commission on Ending Childhood Obesity (2016)) ) en vroegtijdig sterven (Marcus et al. 2022 Marcus, Danielsson, Hagman, Pediatric obesity-Long-term consequences and effect of weight loss (2022) (Marcus, Danielsson, Hagman, Pediatric obesity-Long-term consequences and effect of weight loss (2022)) ).

Kinderen met overgewicht hebben vaker psychosociale problemen

Kinderen met overgewicht hebben vaker last van psychosociale en psychische problemen dan kinderen met een gezond gewicht (Vuuren et al. 2019 Vuuren, Wachter, Veenstra, R., Rijnhart, van der Wal, M.F., Chinapaw, MM. J. M., Busch, Associations between overweight and mental health problems among adolescents, and the mediating role of victimization (2019) (Vuuren, Wachter, Veenstra, R., Rijnhart, van der Wal, M.F., Chinapaw, MM. J. M., Busch, Associations between overweight and mental health problems among adolescents, and the mediating role of victimization (2019)) ; Gibson et al. 2017 Gibson, LY., Allen, KL., Davis, E, Blair, E., Zubrick, SR., Byrne, SM., The psychosocial burden of childhood overweight and obesity: evidence for persisting difficulties in boys and girls (2017) (Gibson, LY., Allen, KL., Davis, E, Blair, E., Zubrick, SR., Byrne, SM., The psychosocial burden of childhood overweight and obesity: evidence for persisting difficulties in boys and girls (2017)) ). Voorbeelden hiervan zijn een laag zelfbeeld (Gibson et al. 2017 Gibson, LY., Allen, KL., Davis, E, Blair, E., Zubrick, SR., Byrne, SM., The psychosocial burden of childhood overweight and obesity: evidence for persisting difficulties in boys and girls (2017) (Gibson, LY., Allen, KL., Davis, E, Blair, E., Zubrick, SR., Byrne, SM., The psychosocial burden of childhood overweight and obesity: evidence for persisting difficulties in boys and girls (2017)) ; Rankin et al. 2016 Rankin, Matthews, Cobley, Han, Sanders, Wiltshire, Baker, Psychological consequences of childhood obesity: psychiatric comorbidity and prevention (2016) (Rankin, Matthews, Cobley, Han, Sanders, Wiltshire, Baker, Psychological consequences of childhood obesity: psychiatric comorbidity and prevention (2016)) ; Skelton & Klish 2023 Skelton, JA., Klish, Overview of the health consequences of obesity in children and adolescents (2023) (Skelton, JA., Klish, Overview of the health consequences of obesity in children and adolescents (2023)) ), eetstoornissen (Gibson et al. 2017 Gibson, LY., Allen, KL., Davis, E, Blair, E., Zubrick, SR., Byrne, SM., The psychosocial burden of childhood overweight and obesity: evidence for persisting difficulties in boys and girls (2017) (Gibson, LY., Allen, KL., Davis, E, Blair, E., Zubrick, SR., Byrne, SM., The psychosocial burden of childhood overweight and obesity: evidence for persisting difficulties in boys and girls (2017)) ; Stabouli et al. 2021 Stabouli, Erdine, S, Suurorg, Jankauskiene, Lurbe, E, Obesity and Eating Disorders in Children and Adolescents: The Bidirectional Link (2021) (Stabouli, Erdine, S, Suurorg, Jankauskiene, Lurbe, E, Obesity and Eating Disorders in Children and Adolescents: The Bidirectional Link (2021)) ) en depressie (Quek et al. 2017 Quek, Y, Tam, WW. S., Zhang, MW. B., Ho, RC. M., Exploring the association between childhood and adolescent obesity and depression: a meta-analysis (2017) (Quek, Y, Tam, WW. S., Zhang, MW. B., Ho, RC. M., Exploring the association between childhood and adolescent obesity and depression: a meta-analysis (2017)) ; Rankin et al. 2016 Rankin, Matthews, Cobley, Han, Sanders, Wiltshire, Baker, Psychological consequences of childhood obesity: psychiatric comorbidity and prevention (2016) (Rankin, Matthews, Cobley, Han, Sanders, Wiltshire, Baker, Psychological consequences of childhood obesity: psychiatric comorbidity and prevention (2016)) ). Deze problemen komen vaker voor bij meisjes dan bij jongens (Rankin et al. 2016 Rankin, Matthews, Cobley, Han, Sanders, Wiltshire, Baker, Psychological consequences of childhood obesity: psychiatric comorbidity and prevention (2016) (Rankin, Matthews, Cobley, Han, Sanders, Wiltshire, Baker, Psychological consequences of childhood obesity: psychiatric comorbidity and prevention (2016)) ). Als de BMI Body Mass Index. De BMI is een index die de verhouding tussen lengte en gewicht bij een persoon weergeeft. De BMI wordt veel gebruikt om een indicatie te krijgen of er sprake is van overgewicht of ondergewicht. (Body Mass Index. De BMI is een index die de verhouding tussen lengte en gewicht bij een persoon weergeeft. De BMI wordt veel gebruikt om een indicatie te krijgen of er sprake is van overgewicht of ondergewicht.) toeneemt, neemt hiermee de kans een laag zelfbeeld en eetstoornissen toe (Gibson et al. 2017 Gibson, LY., Allen, KL., Davis, E, Blair, E., Zubrick, SR., Byrne, SM., The psychosocial burden of childhood overweight and obesity: evidence for persisting difficulties in boys and girls (2017) (Gibson, LY., Allen, KL., Davis, E, Blair, E., Zubrick, SR., Byrne, SM., The psychosocial burden of childhood overweight and obesity: evidence for persisting difficulties in boys and girls (2017)) ). Ook schoolverzuim komt vaker voor onder kinderen met overgewicht (An et al. 2017 An, Han, Shi, Yang, Childhood obesity and school absenteeism: a systematic review and meta-analysis (2017) (An, Han, Shi, Yang, Childhood obesity and school absenteeism: a systematic review and meta-analysis (2017)) ). Het is niet altijd duidelijk of psychische problemen een oorzaak of een gevolg zijn van overgewicht bij kinderen. Daarnaast kan het zo zijn dat gemeenschappelijke factoren bijdragen aan het ontstaan van zowel overgewicht als psychische stoornissen (Rankin et al. 2016 Rankin, Matthews, Cobley, Han, Sanders, Wiltshire, Baker, Psychological consequences of childhood obesity: psychiatric comorbidity and prevention (2016) (Rankin, Matthews, Cobley, Han, Sanders, Wiltshire, Baker, Psychological consequences of childhood obesity: psychiatric comorbidity and prevention (2016)) ). Kinderen met overgewicht hebben vaker dan hun leeftijdgenoten met een gezond gewicht te maken met stigmatisering, uitsluiting en pesten (Rankin et al. 2016 Rankin, Matthews, Cobley, Han, Sanders, Wiltshire, Baker, Psychological consequences of childhood obesity: psychiatric comorbidity and prevention (2016) (Rankin, Matthews, Cobley, Han, Sanders, Wiltshire, Baker, Psychological consequences of childhood obesity: psychiatric comorbidity and prevention (2016)) ; Skelton & Klish 2023 Skelton, JA., Klish, Overview of the health consequences of obesity in children and adolescents (2023) (Skelton, JA., Klish, Overview of the health consequences of obesity in children and adolescents (2023)) ).

Tabel: Ziekten en aandoeningen die samenhangen met (ernstig) overgewicht op kinderleeftijd

Functioneren van mensen met overgewicht

Verminderde kwaliteit van leven onder mensen met overgewicht

Mensen met ernstig overgewicht Men spreekt van ernstig overgewicht of obesitas bij een Body Mass Index (BMI) ≥ 30 kg/m2. (Men spreekt van ernstig overgewicht of obesitas bij een Body Mass Index (BMI) ≥ 30 kg/m2. ) ervaren een verminderde kwaliteit van leven ten opzichte van mensen met een gezond gewicht. Dit verband is nog sterker bij mensen met ernstig overgewicht in combinatie met metabole afwijkingen, zoals een hoge bloeddruk of een hoog cholesterol, vergeleken met mensen met een gezond gewicht. (Abiri et al. 2022 Abiri, Hosseinpanah, Banihashem, Madinehzad, Valizadeh, Mental health and quality of life in different obesity phenotypes: a systematic review (2022) (Abiri, Hosseinpanah, Banihashem, Madinehzad, Valizadeh, Mental health and quality of life in different obesity phenotypes: a systematic review (2022)) ; Kim et al. 2020 Kim, Kim, Song, Associations Between Mental Health, Quality of Life, and Obesity/Metabolic Risk Phenotypes (2020) (Kim, Kim, Song, Associations Between Mental Health, Quality of Life, and Obesity/Metabolic Risk Phenotypes (2020)) ). Een veel gebruikte indicator voor kwaliteit van leven is de tevredenheid met de lichamelijke en psychische gezondheid. Mensen met overgewicht Er is sprake van overgewicht bij een Body Mass Index (BMI) ≥ 25 kg/m2 (Er is sprake van overgewicht bij een Body Mass Index (BMI) ≥ 25 kg/m2 ) zijn minder tevreden over hun lichamelijke gezondheid dan mensen met een gezond gewicht. Daarnaast zijn mensen met ernstig overgewicht minder tevreden over hun psychische gezondheid dan mensen met een gezond gewicht (Bron: CBS-enquête Sociale samenhang en welzijn 2022, zie: CBS Statline.)

Ernstig overgewicht nadelig voor arbeidsproductiviteit

Gezondheidsproblemen als gevolg van ernstig overgewicht zorgen voor extra maatschappelijke kosten (Vesikansa et al. 2023 Vesikansa, Mehtälä, Mutanen, Lundqvist , Laatikainen , Ylisaukko-Oja, Saukkonen, Pietiläinen, Obesity and metabolic state are associated with increased healthcare resource and medication use and costs: a Finnish population-based study (2023) (Vesikansa, Mehtälä, Mutanen, Lundqvist , Laatikainen , Ylisaukko-Oja, Saukkonen, Pietiläinen, Obesity and metabolic state are associated with increased healthcare resource and medication use and costs: a Finnish population-based study (2023)) ). Deze kosten zijn deels toe te schrijven aan de gezondheidszorg, maar bestaan ook uit secundaire kosten door arbeidsongeschiktheid en ziekteverzuim (Nagi et al. 2024 Nagi, Ahmed, Ali Rezq, Sangroongruangsri, Chaikledkaew, Almalki , Thavorncharoensap , Economic costs of obesity: a systematic review (2024) (Nagi, Ahmed, Ali Rezq, Sangroongruangsri, Chaikledkaew, Almalki , Thavorncharoensap , Economic costs of obesity: a systematic review (2024)) ). Mensen met ernstig overgewicht zijn vaker afwezig van werk en hebben een verhoogde kans op vroege arbeidsongeschiktheid (Destri et al. 2022 Destri, Alves, Gregório, Simões Dias, Henriques, Mendonça, Canhão, Rodrigues, Obesity- attributable costs of absenteeism among working adults in Portugal (2022) (Destri, Alves, Gregório, Simões Dias, Henriques, Mendonça, Canhão, Rodrigues, Obesity- attributable costs of absenteeism among working adults in Portugal (2022)) ; Nagi et al. 2024 Nagi, Ahmed, Ali Rezq, Sangroongruangsri, Chaikledkaew, Almalki , Thavorncharoensap , Economic costs of obesity: a systematic review (2024) (Nagi, Ahmed, Ali Rezq, Sangroongruangsri, Chaikledkaew, Almalki , Thavorncharoensap , Economic costs of obesity: a systematic review (2024)) ; Castanho Araujo et al. 2020 Castanho Araujo, Castanho Saes Norberto, Mantovani, Turi-Lynch, Lima Dos Santos, Ricardo, de Morais, Sanches Codogno, Obesity Increases Costs With Productivity Loss Due to Disability Retirements, Independent of Physical Activity: A Cohort Study (2020) (Castanho Araujo, Castanho Saes Norberto, Mantovani, Turi-Lynch, Lima Dos Santos, Ricardo, de Morais, Sanches Codogno, Obesity Increases Costs With Productivity Loss Due to Disability Retirements, Independent of Physical Activity: A Cohort Study (2020)) ).