Minder roken en vapen onder vwo-leerlingen

Leerlingen van het vmbo Voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs (Voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs)-b hebben de meeste ervaring met roken en vapen: respectievelijk 21% en 31% van deze scholieren heeft ooit gerookt of gevaped. Dat is twee keer zo veel als vwo Voorbereidend wetenschappelijk onderwijs (Voorbereidend wetenschappelijk onderwijs)-leerlingen (11% gerookt en 16% gevaped). Ook het percentage leerlingen dat in de afgelopen maand heeft gerookt is het hoogst onder vmbo-b-leerlingen. Ook dagelijks roken komt vaker voor op het vmbo  en op de havo Hoger algemeen voortgezet onderwijs (Hoger algemeen voortgezet onderwijs) dan op het vwo (<1%).


Roken naar geslacht, leeftijd en opleiding 2021

Sla de grafiek Roken naar geslacht, leeftijd en opleiding 2021 over en ga naar de datatabel

Bron: Gezondheidenquête/Leefstijlmonitor, CBS i.s.m. RIVM en Trimbos-instituut

  • Laag opleidingsniveau = basisonderwijs, vmbo Voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs (Voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs), eerste 3 leerjaren van havo Hoger algemeen voortgezet onderwijs (Hoger algemeen voortgezet onderwijs)vwo Voorbereidend wetenschappelijk onderwijs (Voorbereidend wetenschappelijk onderwijs) of de assistentenopleiding (mbo Middelbaar beroepsonderwijs (Middelbaar beroepsonderwijs)-1).
  • Middelbaar opleidingsniveau = bovenbouw van havo/ vwo, basisberoepsopleiding (mbo-2), vakopleiding (mbo-3) en middenkader- en specialistenopleidingen (mbo-4).
  • Hoog opleidingsniveau = hbo Hoger beroepsonderwijs (Hoger beroepsonderwijs) of wo Wetenschappelijk Onderwijs (Wetenschappelijk Onderwijs).
  • Zie hier de toelichting op de analyse van opleidingsniveaus.
  • De dataverzameling van de Gezondheidsenquête was in 2021 verstoord door de COVID-19-pandemie. Ook hebben de pandemie en de bijbehorende maatregelen mogelijk de leefstijl van de respondenten beïnvloed. Zie de verantwoording voor meer informatie.

Opleidingsniveau belangrijke factor bij roken

De grafiek presenteert cijfers over 2021 van roken naar opleiding. Een roker is iemand die aangeeft dat hij of zij (weleens) rookt. De verschillen zijn statistisch getoetst een statistische toets is uitgevoerd om te bepalen of sprake is van een statistisch significant verschil (een statistische toets is uitgevoerd om te bepalen of sprake is van een statistisch significant verschil ). Resultaten van deze toetsing zijn:

  • Bij zowel mannen als vrouwen van 25 tot en met 44 jaar en van 45 tot en met 64 jaar komt roken meer voor bij laagopgeleiden dan hoogopgeleiden. Van de laagopgeleide 25-44-jarige mannen rookt 40,1%. Dat is meer dan dubbel zo vaak als bij hoogopgeleide mannen in dezelfde leeftijdscategorie (19,7%). Laagopgeleide vrouwen in deze leeftijdscategorie roken bijna drie keer zo vaak als hoogopgeleide vrouwen (32,3% versus 11,5%).
  • Bij mannen komt roken bij laagopgeleiden vaker voor dan bij middelbaaropgeleiden in de leeftijdscategorie van van 65 jaar en ouder, dit is bij vrouwen in de leeftijdscategorie 45 tot en met 64 jaar.
  • Er roken meer middelbaaropgeleiden dan hoogopgeleiden bij zowel mannen als vrouwen in de twee leeftijdsgroepen onder de 65 jaar.

Trend in roken naar opleiding 1990-2021

Sla de grafiek Trend in roken naar opleiding 1990-2021 over en ga naar de datatabel

Bron: CBS Gezondheidsenquête (tot en met 2013); daarna Gezondheidsenquête/Leefstijlmonitor, CBS i.s.m. RIVM en Trimbos-instituut

  • Bi laag en hoog: ondergrens en bovengrens 95% betrouwbaarheidsinterval.
  • Laag opleidingsniveau = basisonderwijs, vmbo Voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs (Voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs), eerste 3 leerjaren van havo Hoger algemeen voortgezet onderwijs (Hoger algemeen voortgezet onderwijs)vwo Voorbereidend wetenschappelijk onderwijs (Voorbereidend wetenschappelijk onderwijs) of de assistentenopleiding (mbo Middelbaar beroepsonderwijs (Middelbaar beroepsonderwijs)-1).
  • Middelbaar opleidingsniveau = bovenbouw van havo/ vwo, basisberoepsopleiding (mbo-2), vakopleiding (mbo-3) en middenkader- en specialistenopleidingen (mbo-4).
  • Hoog opleidingsniveau = hbo Hoger beroepsonderwijs (Hoger beroepsonderwijs) of wo Wetenschappelijk Onderwijs (Wetenschappelijk Onderwijs).
  • Zie hier de toelichting op de analyse van opleidingsniveaus.
  • De dataverzameling van de Gezondheidsenquête was in 2021 verstoord door de COVID-19-pandemie. Ook hebben de pandemie en de bijbehorende maatregelen mogelijk de leefstijl van de respondenten beïnvloed. Zie de verantwoording voor meer informatie.
  • Zie voor de betrouwbaarheidsintervallen de tabelweergave.

Percentage rokers is gedaald in alle opleidingsgroepen

Het percentage rokers is tussen 1999 en 2021 gedaald voor alle opleidingsgroepen. Het percentage rokers daalde in deze periode minder sterk voor mensen met een lage opleiding of middelbare opleiding, dan voor mensen met een hoge opleiding. Ook als er rekening wordt gehouden met de relatieve opleidingspositie De betekenis van hoogst behaalde opleiding verschilt per generatie en geslacht. De relatieve opleidingspositie houdt hier rekening mee. (De betekenis van hoogst behaalde opleiding verschilt per generatie en geslacht. De relatieve opleidingspositie houdt hier rekening mee.), blijft dit effect zichtbaar.


  • K. Monshouwer (Trimbos-instituut)
  • M.H.D. Plasmans (RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu))
  • C. Zomer (RIVM)
  • E.M. Zantinge, red. (RIVM)
  • M.M. ter Hedde, red. (RIVM)