Integrale kankercentra spelen belangrijke rol in zorgaanbod

Alle ziekenhuizen zijn aangesloten bij een integraal kankercentrum. Landelijk wordt samengewerkt binnen het Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL Integraal Kankercentrum Nederland (Integraal Kankercentrum Nederland)). Het IKNL bevordert dat mensen met kanker en hun naasten zo dicht mogelijk bij huis toegang hebben tot een samenhangend en kwalitatief verantwoord zorgaanbod. De integrale kankercentra richten zich op het verbeteren van behandeling, zorg en klinisch onderzoek binnen de oncologie. Daarnaast hebben zij een taak in het opzetten en ondersteunen van netwerken voor palliatieve zorg.
Het IKNL is in 2011 ontstaan door een bundeling van zeven regionale kankercentra. Per januari 2014 zijn ook het Integraal Kankercentrum Zuid en het IKNL samengevoegd. De regionale kankercentra werkten voorheen samen in de Vereniging van Integrale Kankercentra (VIKC).

Integraal Kankercentrum Nederland voert regie over zorgrichtlijnen

Het IKNL voert de regie over de ontwikkeling, implementatie en evaluatie van richtlijnen voor de oncologische en palliatieve zorg. Landelijke multidisciplinaire werkgroepen van het IKNL ontwikkelen de richtlijnen op basis van uitkomsten van klinisch vergelijkend onderzoek. Er zijn ongeveer 145 richtlijnen ontwikkeld. Op de website 'Oncoline'van het IKNL, zijn alle oncologische richtlijnen te raadplegen, inclusief de richtlijnen palliatieve zorg. Op Oncoline staat ook een overzicht van richtlijnen die in ontwikkeling zijn.

Richtlijnen voor palliatieve zorg en aanverwante documenten zijn te vinden op de door het IKNL beheerde website 'Pallialine'.

Bijna 122.000 ziekenhuisopnamen voor kanker in 2020

In 2020 waren er 121.605 klinische ziekenhuisopnamen voor kwaadaardige nieuwvormingen (kanker). Het totaal aantal klinische ziekenhuisopnamen had betrekking op 754.235 opnamedagen, waarmee de gemiddelde opnameduur 6,2 dagen bedroeg. In 2020 waren er 24.415 klinische ziekenhuisopnamen voor niet-kwaadaardige nieuwvormingen. Het totaal aantal klinische ziekenhuisopnamen had betrekking op 93.955 opnamedagen, waarmee de gemiddelde opnameduur voor niet-kwaadaardige nieuwvormingen 3,8 dagen bedroeg. Het aantal opnamen kan hoger zijn dan het aantal opgenomen personen, omdat een persoon meerdere keren per jaar opgenomen kan zijn.

Tabel: Ziekenhuisopnamen voor kanker 2020: Kwaadaardige en niet-kwaadaardige nieuwvormingen

Aantal opnamen kanker neemt toe met leeftijd

In 2020 waren er 121.605 klinische ziekenhuisopnamen voor kanker in Nederland (mannen: 64.550 en vrouwen: 57.055). Dit aantal komt overeen met 68,3 opnamen per 10.000 personen (72,9 per 10.000 mannen en 63,8 per 10.000 vrouwen). Het aantal opnamen neemt toe met de leeftijd, maar op hoge leeftijd (80 jaar en ouder) neemt het aantal opnamen weer af. In de leeftijdsgroep 30 tot 60 jaar is het aantal opnamen per 10.000 inwoners hoger voor vrouwen dan voor mannen. Vanaf 60 jaar is het omgekeerde het geval.

Afname ziekenhuisopnamen voor kanker

Het aantal klinische opnamen Een klinische opname betreft een verblijf op een voor verpleging ingerichte afdeling, waarvoor één of meer verpleegdagen worden geregistreerd. (Een klinische opname betreft een verblijf op een voor verpleging ingerichte afdeling, waarvoor één of meer verpleegdagen worden geregistreerd.) voor kanker neemt sinds 2011 af. In een periode van ongeveer dertig jaar voorafgaand aan 2011 was er nagenoeg geen toe- of afname in het aantal ziekenhuisopnamen voor kanker. Het verschil in het relatieve aantal opnamen voor mannen en vrouwen werd wel kleiner, met name in de jaren negentig van de vorige eeuw.  De weergegeven trends zijn gecorrigeerd voor ontwikkelingen in de omvang en leeftijdssamenstelling van de bevolking (standaardisatie). Het absolute aantal ziekenhuisopnamen (niet gestandaardiseerd) is na 2011 eveneens afgenomen: voor mannen van 80.055 in 2011 naar 72.080 in 2019 en voor vrouwen van 74.550 in 2011naar 63.740 in 2019 (absolute aantallen zichtbaar in tabelweergave). In 2020 is het aantal ziekenhuisopnamen voor kanker nog verder afgenomen, mede als gevolg van de COVID-19-uitbraak (zie hieronder): 64.550 voor mannen en 57.055 voor vrouwen.

Algehele afname ziekenhuisopnamen in 2020 door COVID-19

In 2020 is een algehele afname te zien in het aantal ziekenhuisopnamen in vergelijking met 2019. Deze afname houdt verband met de COVID-19-uitbraak in 2020. Tijdens de coronagolven in 2020 werd een deel van de reguliere (niet-COVID-19) zorg uitgesteld. De mate van afname verschilt per diagnose en leeftijdsgroep (CBS, 2022).