Ruim 3,8 miljoen personen met MDL-aandoening bekend bij huisarts

In 2019 waren er naar schatting ruim 3,8 miljoen personen met een MDL Maag-, darm- en lever (Maag-, darm- en lever)-aandoening bekend bij de huisarts: bijna 1,6 miljoen mannen en ruim 2,2 miljoen vrouwen. Dit zijn zowel personen die bekend zijn met een ernstige als een minder ernstige aandoening. Deze aandoeningen kunnen kortdurend of langdurig zijn. Het grootste deel van de 3,8 miljoen personen was bekend bij de huisarts met ziekten of aandoeningen uit het cluster 'Symptomen van het spijsverteringsstelsel'. Binnen dit cluster komen de meeste ziektegevallen door obstipatie, maagpijn en andere gelokaliseerde buikpijn. Voor alle clusters geldt dat meer vrouwen dan mannen bekend zijn bij de huisarts met de betreffende maag-, darm-, of leveraandoening. In deze prevalentiecijfers van Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn (NZR) is het cluster 'Kanker van het spijsverteringsstelsel' niet meegenomen. Prevalentiecijfers van kanker worden apart op deze pagina beschreven, op basis van de Nederlandse Kankerregistratie (NKR).


Aantal personen met MDL-aandoeningen toegenomen

Het totaal aantal personen dat bekend was bij de huisarts met een MDL Maag-, darm- en lever (Maag-, darm- en lever)-aandoening, is in de periode van 2011-2019 toegenomen van 3,4 miljoen naar 3,8 miljoen. Het gaat hier om het absolute, niet-gestandaardiseerde aantal personen.  Vooral het absolute aantal personen met ziekten of aandoeningen uit het cluster 'Symptomen van het spijsverteringsstelsel' nam toe, van bijna 2,2 miljoen in 2011 tot ruim 2,4 miljoen in 2019. Ook bij de clusters 'Lever, galblaas/-wegen en alvleesklier' en 'Dunne darm, appendix, dikke darm en anus' is een toename te zien. Het aantal personen met ziekten of aandoeningen uit de clusters 'Slokdarm, maag en duodenum' en 'Infectieziekten en infestaties langdurige aanwezigheid van dierlijke parasieten op en in het weefseloppervlak (langdurige aanwezigheid van dierlijke parasieten op en in het weefseloppervlak) van het spijsverteringsstelsel' nam juist af. 


Prevalentie kanker van spijsverteringsorganen

Sla de grafiek Prevalentie kanker van spijsverteringsorganen 2019 over en ga naar de datatabel

Bron: Nederlandse Kanker Registratie

  • *slokdarmkanker met overlappende of niet-gespecificeerde lokalisatie
  • Cijfers zijn afgerond op vijftallen
  • Verantwoording methode: Uitleg NKR cijfers

Ruim 106.000 personen met MDL-kanker op 1 januari 2019

Op 1 januari 2019 was de 10-jaarsprevalentie van alle kankers van de spijsverteringsorganen in totaal 106.450: 59.845 mannen en 46.605 vrouwen. De 10-jaarsprevalentie is het aantal mensen dat in de loop van de tien jaar voorafgaand aan de peildatum (1 januari 2019) kanker heeft gekregen en op de peildatum nog in leven is. De 10-jaarsprevalentie is het hoogst voor dikkedarm- en endeldarmkanker.

Bijna 24.000 nieuwe gevallen van MDL-kanker in 2019

In 2019 zijn er bijna 24.000 nieuwe gevallen van kanker van het spijsverteringsstelsel bijgekomen (ongeveer 13.500 mannen en 10.400 vrouwen). Meer dan de helft van de nieuwe gevallen wordt gediagnosticeerd met dikkedarm- en endeldarmkanker. De meeste nieuwe gevallen van MDL Maag-, darm- en lever (Maag-, darm- en lever)-kanker komen voor in de leeftijd 65 tot 80 jaar. Meer incidentiecijfers zijn te vinden in het Excelbestand MDL-aandoeningen.


Trend nieuwe gevallen kanker van spijsverteringsorganen

Sla de grafiek Nieuwe gevallen kanker van spijsverteringsorganen 1999-2019 over en ga naar de datatabel

Bron: Nederlandse Kanker Registratie

  • Cijfers zijn afgerond op vijftallen
  • In deze grafiek zijn de vijf meest voorkomende soorten MDL Maag-, darm- en lever (Maag-, darm- en lever)-kanker weergegeven. Voor alle soorten, zie: Excelbestand MDL-aandoeningen
  • Verantwoording methode: Uitleg NKR cijfers

Toename in nieuwe gevallen MDL-kanker

Het totaal aantal nieuwe gevallen van kanker van het spijsverteringsstelsel is in de periode van 1989-2015 toegenomen van bijna 13.000 naar bijna 26.000. Tussen 2015 en 2019 nam het aantal nieuwe gevallen af naar bijna 24.000. Het gaat hier om het absolute, niet-gestandaardiseerde aantal diagnoses.  Ook het aantal nieuwe gevallen van kanker van de dikke darm en endeldarm nam toe tot 2015 en nam daarna af. Bij het aantal nieuwe gevallen van alvleesklierkanker, maagkanker en slokdarmkanker zet de stijgende trend door tot 2019. Het absolute aantal nieuwe gevallen van slokdarmkanker is bijvoorbeeld toegenomen van 685 in 1989 naar 2.535 in 2019. Het aantal nieuwe gevallen van gastrointestinale neuroendocriene tumoren is juist afgenomen, van 2.010 in 1989 naar 1.075 in 2019. 


  • M. Buijs (RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu))
  • R. Gijsen (RIVM)
  • C. van Gool (RIVM)
  • M. Mulder (RIVM)
  • M.J.J.C. Poos (RIVM)
  • C. Hendriks, red. (RIVM)