Selectie van maag-, darm- en leveraandoeningen
Er is geen uniforme definitie van maag-, darm- en leveraandoeningen. De Maag Lever Darm Stichting (MLDS) ziet het hele spijsverteringsstelsel als haar werkgebied, waaronder de slokdarm, maag, dunne darm, dikke darm, alvleesklier, lever en galwegen. Voor dit dossier over MDL (Maag-, darm- en lever)-aandoeningen zijn chronische, oncologische en veel voorkomende aandoeningen van de spijsverteringsorganen geselecteerd, en aandoeningen met een negatieve impact op de kwaliteit van leven. Deze aandoeningen zijn ingedeeld in zes clusters: drie clusters omvatten de (aandoeningen van) afzonderlijke organen (maag, darmen en lever), één cluster omvat infectieziekten en infestaties (langdurige aanwezigheid van dierlijke parasieten op en in het weefseloppervlak), er is een cluster met symptomen en een cluster met kankers. Deze indeling is tot stand gekomen in overleg met de MLDS. De indeling is deels gebaseerd op een clustering van “samenwerkende” organen op volgorde van de spijsverteringsroute en deels op bestaande indelingen (ICD-10 (International Classification of Diseases, tenth revision)/ICPC (International Classification of Primary Care)-1). Vervolgens heeft het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) alle aandoeningen (voorzien van codes volgens in relevante classificatiestelsels) toegewezen aan één van de clusters, of besloten om ze niet in dit overzicht mee te nemen. Hieronder staan de classificatiestelsels die zijn doorgelopen met vermelding van de gegevensbron waarvoor het stelsel gebruikt is. Alle gebruikte codes zijn te vinden in het Excelbestand MDL-aandoeningen.
|
Classificatie |
Gegevensbron |
|---|---|
|
ICPC-1 |
NIVEL (Nederlands Instituut voor Onderzoek van de Gezondheidszorg) Zorgregistratie eerste lijn |
|
ICD-10 |
CBS (Centraal Bureau voor de Statistiek) - Doodsoorzakenstatistiek |
| ICD (International Classification of Diseases)-O-3 | IKNL (Integraal Kankercentrum Nederland) Kankerregistratie |
|
DBC (Diagnose Behandeling Combinatie. Een DBC geeft het geheel van activiteiten van de behandelaar weer (bijvoorbeeld vormen van diagnostiek, behandeling, begeleiding, et cetera) voortvloeiend uit de zorgvraag van de patiënt.)’s Medisch Specialistische Zorg |
DIS (Diagnostic Interview Schedule) Medisch Specialistische Zorg |
Het RIVM is begonnen met de afbakening door in de ICD-10 en de ICPC-1 alle aandoeningen en symptomen weg te strepen die niet vallen onder de spijsvertering. De overgebleven aandoeningen zijn vervolgens intern besproken. Daar is toen de keuze gemaakt om aandoeningen in/aan de mond en speekselklieren buiten beschouwing te laten, maar aandoeningen rondom de anus wel mee te nemen.
Enkele belangrijke keuzes die zijn gemaakt:
- Aandoeningen worden alleen geïncludeerd bij manifestatie in één van de doelorganen (de ziekte van Pfeiffer bijvoorbeeld niet);
- Aandoeningen aan maag, lever en darmen als gevolg van letsels en uitwendige oorzaken laten we buiten beschouwing;
- Perinatale en congenitale aandoeningen aan maag, lever en darmen laten we buiten beschouwing;
- Endocriene ziekten, voedings- en stofwisselingsstoornissen laten we buiten beschouwing (NB; coeliakie valt hier niet onder)
- Bij kankers aan maag, lever en darmen laten we secundaire maligniteiten (uitzaaiingen) buiten beschouwing;
- Inflammatoire darmziekten (colitis ulcerosa en de ziekte van Crohn) zijn onder de dikke darm gegroepeerd, hoewel de ziekte van Crohn ook elders in de darmen op kan spelen.
- Bij de medisch-specialistische zorg zijn transplantaties van spijsverteringsorganen buiten beschouwing gelaten.
Het hele proces van clustering van aandoeningen heeft plaatsgevonden in overleg met de MLDS. Zij hebben daarbij ook een externe expert geraadpleegd.
Situatie van vóór de coronapandemie in kaart gebracht
Omdat de uitbraak van het coronavirus een deel van de cijfers in 2020 en 2021 heeft beïnvloed, is in overleg met MLDS gekozen om voor alle bronnen het peiljaar 2019 te kiezen.