Tabel: Bronnen bij de cijfers over Posttraumatische stressstoornis
| Bron | Indicator in VZinfo | Gepresenteerde populatie VZinfo | Meer informatie |
|---|---|---|---|
| Family Medicine Network (FaMe-net) | Jaaprevalentie huisartsen PTSS (Posttraumatische stressstoornis) | Nederlandse bevolking | FaMe-net |
| Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA (Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden)) | Prevalentie (zelfgerapporteerd) | Werknemers tussen de 15 en 75 jaar in Nederland |
NEA, Hooftman et al. 2017Hooftman, W. E., Mars, G. M. J., Janssen, B., de Vroome, E. M. M., Pleijers, A. J. S. F., Michiels, J. J. M., van den Bossche, S. N. J., Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden 2016: Methodologie en globale resultaten, Leiden / Heerlen (2017) |
| Volksgezondheid- en zorgregistraties (RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu)) | Incidentie, sterfte en ziektelast (De ziektelast wordt uitgedrukt in Disability Adjusted Life Years (DALY) en is opgebouwd uit het aantal verloren levensjaren (door vroegtijdige sterfte), en het aantal jaren geleefd met gezondheidsproblemen (bijvoorbeeld een ziekte), gewogen voor de ernst hiervan (ziektejaarequivalenten).) | Nederlandse bevolking | Gebaseerd op: NZR, NKR, LIS, CBS-DOS |
Huisartsenregistratie van PTSS
Ter bepaling van het jaarlijkse aantal nieuwe gevallen, de prevalentie (Het aantal gevallen of personen met een bepaalde ziekte op een bepaald moment (punt-prevalentie), ooit in het leven (lifetime prevalentie) of in een bepaalde periode, bijvoorbeeld per jaar (periode-prevalentie), absoluut of relatief.) en de trend van PTSS zijn gegevens gebruikt van de eerstelijns zorgregistratie FaMe-net. Om tot een zo betrouwbaar mogelijke schatting van het aantal nieuwe gevallen en de prevalentie van PTSS te komen zijn gemiddelden over de periode 2013-2015 gepresenteerd. Voor de trend zijn 3-jaars voortschrijdende gemiddelden over de periode 2009-2014 gepresenteerd.
De in de huisartsenregistraties gebruikte ICPC (International Classification of Primary Care)-2-code voor PTSS is P82.
Meer informatie over het schatten van morbiditeit op basis van gegevens uit huisartsenregistraties is te vinden in Gebruik van huisartsenregistraties voor schattingen morbiditeit.
Aantal nieuwe gevallen van PTSS als beroepsziekte: NEA, VZ-registraties en NCvB
Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA): PTSS
De NEA is een periodiek onderzoek naar arbeidsomstandigheden van werknemers tussen de 15 en 75 jaar in Nederland. Het betreft zelfgerapporteerde gegevens over arbeidsomstandigheden, ziekte en ziekteverzuim. TNO voert de NEA uit in opdracht van het ministerie van SZW (Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid) en in samenwerking met TNS NIPO en het CBS (Centraal Bureau voor de Statistiek). De NEA wordt sinds 2005 jaarlijks uitgevoerd en TNO publiceert de cijfers op StatLine (Hooftman et al. 2017Hooftman, W. E., Mars, G. M. J., Janssen, B., de Vroome, E. M. M., Pleijers, A. J. S. F., Michiels, J. J. M., van den Bossche, S. N. J., Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden 2016: Methodologie en globale resultaten, Leiden / Heerlen (2017)).
In de NEA 2014 is aan 36.335 werknemers gevraagd of zij één of meer beroepsziekten hadden, waaronder PTSS. Respondenten werden gevraagd om wat voor soort aandoening het ging en of de beroepsziekte is vastgesteld door een arts. De beroepsziekte is hier dus gedefinieerd als een ziekte die, volgens de werknemer, is ontstaan door het werk en is vastgesteld door een arts. Daarnaast werd de respondent gevraagd wanneer de ziekte is ontstaan: in het jaar voorafgaand aan bevraging, of al eerder. Om deze reden draagt de NEA bij aan een schatting van het jaarlijkse aantal nieuwe gevallen van PTSS in Nederland.
Bronverantwoording beroepsziekten: Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA)
VZ-registraties: PTSS als beroepsziekte geschat door het RIVM
De schatting van het aantal nieuwe gevallen van PTSS als gevolg van werk is gebaseerd op het aantal nieuwe gevallen van angststoornissen uit de Nivel Zorgregistraties eerste lijn. We gaan ervan uit dat het aantal nieuwe gevallen van PTSS 11% uitmaakt van het aantal nieuwe gevallen van angststoornissen in de algemene bevolking van 15-64 jaar. Dit is gebaseerd op de meldingen van psychische ziekte aan het NCvB: hiervan betreft 11% een melding van PTSS (NCvB 2016NCvB, Beroepsziekten in Cijfers 2016, Amsterdam (2016)).
Bronverantwoording beroepsziekten: VZ-registraties
Nederlands Centrum voor Beroepsziekten (NCvB): PTSS meldingen
Voor de bepaling van het jaarlijkse aantal meldingen van PTSS en de trend hierin, zijn twee gegevensbronnen gebruikt van het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten (NCvB, 2016): Nationale Registratie Beroepsziekten en Peilstation Intensief Melden. Het NCvB registreert en signaleert beroepsziekten via het nationale melding- en registratiesysteem. Hierin worden meldingen van beroepsziekten door bedrijfsartsen geregistreerd. Volgens de Arbeidsomstandighedenwet is de bedrijfsarts of arbodienst verplicht om (vermoede) beroepsziekten te melden aan het NCvB. In aanvulling op deze Nationale Registratie Beroepsziekten worden in verschillende peilstations eveneens beroepsziekten geregistreerd met als doel betere cijfers te krijgen over het vóórkomen van beroepsziekten, zoals het Peilstation Intensief Melden (PIM (Peilstation Intensief Melden)).
Nationale Registratie Beroepsziekten
Het totaal aantal meldingen van beroepsziekten is de laatste jaren iets toegenomen, naar ruim 8.000 meldingen per jaar. Naar schatting is dit een onderrapportage van het werkelijke aantal (NCvB 2016NCvB, Beroepsziekten in Cijfers 2016, Amsterdam (2016)). Een van de meest voorkomende beroepsziekten zijn de psychische aandoeningen. In 2015 betrof ongeveer 33% van alle meldingen aan het NCvB een psychische beroepsziekte. De meeste meldingen waren voor de diagnose overspanning/burn-out (76%).
Peilstation Intensief Melden (PIM)
In het Peilstation Intensief Melden (PIM) nemen meer dan 150 gemotiveerde bedrijfsartsen deel die extra begeleiding ontvangen bij de diagnose en melding van beroepsziekten. Dankzij deze begeleiding melden PIM-bedrijfsartsen ongeveer twee keer zoveel beroepsziekten als andere bedrijfsartsen. Daarnaast geven ze regelmatig door aan hoeveel mensen zij zorg verlenen en uit welke sectoren die afkomstig zijn. Tegen deze ‘risicopopulatie’ kunnen de meldingen dan worden afgezet en kan het NCvB de incidentie (Het aantal nieuwe gevallen van of nieuwe personen met een bepaalde ziekte in een bepaalde periode, absoluut of relatief.) berekenen (het aantal nieuwe gevallen per 100.000 werknemers per jaar). Op die manier wordt ook kennis verkregen over beroepsziekten bij specifieke groepen werknemers (NCvB 2016NCvB, Beroepsziekten in Cijfers 2016, Amsterdam (2016)).
Bronverantwoording beroepsziekten: meldingen en registraties beroepsziekten (NCvB)