Geen duidelijk regionaal patroon griepvaccinaties
Er zijn regionale verschillen in het percentage 60-plussers dat een griepprik van de huisarts heeft gekregen, maar er is geen duidelijk ruimtelijk patroon zichtbaar. In 2022-2023 heeft 63,4% van alle 60-plussers in Nederland een griepvaccinatie gehaald. Dit percentage wijkt af van het gemiddelde dat wordt berekend in de jaarlijkse monitor van het Nivel. Het percentage in deze monitor is gebaseerd op een selectie van huisartsenpraktijken.
Over- of onderrapportage
Met deze percentages moet voorzichtig worden omgegaan. Omdat de griepvaccinatie via huisartsen en zorgorganisaties wordt geregistreerd en zij ook patiënten uit andere gemeenten kunnen hebben, kan het tot over- of onderrapportage leiden. Het opkomstpercentage is berekend door het aantal uitgevoerde griepvaccinaties te delen door het aantal 60-plussers in een gemeente.
Geen duidelijk regionaal patroon pneumokokkenvaccinatie
Er zijn regionale verschillen in het percentage 66- tot en met 69-jarigen dat een peunomokokkenvaccinatie van de huisarts heeft gekregen, maar er is geen duidelijk ruimtelijk patroon zichtbaar. In 2022-2023 heeft 66,8% van alle 66- tot en met 69-jarigen in Nederland een vaccinatie gehaald. Dit percentage wijkt af van het gemiddelde dat wordt berekend in de jaarlijkse monitor van het Nivel. Het percentage in deze monitor is gebaseerd op een selectie van huisartsenpraktijken.
Over- of onderrapportage
Met deze percentages moet voorzichtig worden omgegaan. Omdat de pneunomokokkenvaccinatie via huisartsen en zorgorganisaties wordt geregistreerd en zij ook patiënten uit andere gemeenten kunnen hebben, kan het tot over- of onderrapportage leiden. Het opkomstpercentage is berekend door het aantal vaccinaties te delen door het aantal 66- tot en met 69-jarigen in een gemeente.
Jaarlijkse pneumokokkenvaccinatie
Mensen van 60 jaar en ouder worden sneller en ernstiger ziek van pneumokokken. Daarom adviseerde de Gezondheidsraad in 2018 mensen van 60 tot 80 te beschermen tegen pneumokokken. Er zijn alleen niet genoeg vaccins om alle mensen van 60 tot en met 79 jaar in één keer uit te nodigen. Dit gebeurt daarom in meerdere jaren. In 2020 is gestart met de oudste groep: mensen vanaf 73 tot en met 79 jaar. Elk jaar wordt een ander geboortecohort uitgenodigd, op zo’n manier dat alle zestigplussers iedere vijf jaar een uitnodiging krijgen. In 2022 zijn de mensen uitgenodigd die geboren zijn tussen 1957 en 1960.
Vaccinatiepercentage (exclusief anonieme vaccinaties) in meeste gemeenten boven 60%
De deelname aan de maternale kinkhoestvaccinatie voor vrouwen met een kind dat in 2022 is geboren, wordt geschat op tenminste 64% (van Lier et al. 2023van Lier, E.A., Hament, J-M, Knijff, M., Westra, M., Ernst, A., Giesbers, H., Drijfhout, I.H., Dorn, T., van Vliet, J.A., de Melker, H.E., Vaccinatiegraad en jaarverslag Rijksvaccinatieprogramma Nederland 2022, Bilthoven (2023)). Dit is exclusief anonieme vaccinaties. Er zijn geen actuele cijfers over hoeveel vrouwen zwanger zijn en in aanmerking komen voor de vaccinatie. Dit aantal wordt geschat op basis van het aantal geboren kinderen.
Meer informatie
Informed consent
Het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) ontvangt sinds 1 januari 2022 de gegevens van een deel van de vaccinaties anoniem. Dat gebeurt als mensen geen toestemming geven om hun gegevens met het RIVM te delen. Anonieme vaccinaties kunnen niet worden meegeteld voor de vaccinatiegraad, waardoor deze lager wordt gerapporteerd dan hij daadwerkelijk is. Het aantal vaccinaties dat niet kan worden meegeteld, is nu nog vrij klein doordat kinderen grotendeels al vóór 2022 voor de RVP (Rijksvaccinatieprogramma)-vaccinaties zijn uitgenodigd.
Het is belangrijk voorzichtig te zijn bij de interpretatie van verschillen tussen regio’s of gemeenten en verschillen tussen jaren binnen eenzelfde regio of gemeente. Dit kunnen daadwerkelijke verschillen zijn maar ze kunnen ook deels veroorzaakt worden door de mate waarin op regionaal niveau informed consent wordt geregistreerd. De mate van informed consent is niet alleen afhankelijk van de bereidheid van gevaccineerden en/of de ouder(s) om toestemming te geven voor gegevensuitwisseling maar ook van de inspanning van de betreffende JGZ (Jeugdgezondheidszorg)-organisatie(s) om toestemming te verkrijgen en verschilt ook per vaccinsoort.
- E.A. van Lier (RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu))
- H. Giesbers, red. (RIVM)