Doel bevolkingsonderzoek is ernstige ziekten in vroeg stadium opsporen

Een bevolkingsonderzoek of screening is een medisch onderzoek bij mensen die geen gezondheidsklachten hebben. Ernstige ziekten kunnen daarmee in een vroeg stadium worden opgespoord en behandeld. Er gelden strenge eisen voor de kwaliteit van een medische screening. Deelname aan een bevolkingsonderzoek is vrijwillig en er zijn geen kosten aan verbonden. Deelnamepercentages per bevolkingsonderzoek verschillen dan ook.
De overheid biedt 8 onderzoeken aan in het Nationaal Programma voor Bevolkingsonderzoek (NPB):

• Bevolkingsonderzoek borstkanker
• Bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker
• Bevolkingsonderzoek darmkanker
• Bloedonderzoek zwangere vrouwen PSIE​
• NIPT
• 20 wekenecho
• Hielprik pasgeboren baby’s
• Gehoorscreening pasgeboren baby’s

Sinds 1 september 2021 krijgen zwangeren ook een echo aangeboden rond de 13e week van de zwangerschap. Dit aanbod komt naast de al bestaande 20 wekenecho om lichamelijke afwijkingen bij het ongeboren kind op te sporen. De 13 wekenecho is onderdeel van een landelijke wetenschappelijke studie. 

Organisatie bevolkingsonderzoek bij Centrum voor Bevolkingsonderzoek

Het Centrum voor Bevolkingsonderzoek van het RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) is namens het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport)) verantwoordelijk voor de landelijke coördinatie en regie van de partijen die bij de bevolkingsonderzoeken zijn betrokken. De Gezondheidsraad adviseert de bewindspersonen van VWS over bestaande en nieuwe onderzoeken.

Overzicht deelname bevolkingsonderzoeken

a) Gehoorscreening pasgeborenen: het betreft het percentage kinderen dat gescreend is in de eerste ronde van de neonatale gehoorscreening.