Nederlanders geven sociale cohesie in woonbuurt een ruim voldoende

Gemiddeld geven Nederlanders van 15 jaar en ouder de sociale cohesie in hun buurt een score 6,4 op een schaal van 0 tot 10. Hoe hoger de score op deze schaal, hoe groter de sociale cohesie in de buurt. Ouderen zijn iets positiever over de sociale cohesie in hun buurt vergeleken met jongere leeftijdsgroepen. Daarnaast geven mensen in niet stedelijke buurten een hoger score voor sociale cohesie (7,1) dan mensen in zeer sterk stedelijke buurten (5,9). Over de periode 2005–2021 is het oordeel over de sociale cohesie in de buurt stabiel gebleven (Akkermans et al. 2022Akkermans, M., Kloosterman, R., Moons, E., Reep, C., Tummers-van der Aa, M., Hoofdstuk 2. Leefbaarheid en overlast in woonbuurt. In: Veiligheidsmonitor 2021. (2022)).

De score is samengesteld op basis van de antwoorden op de volgende zes stellingen:

• De mensen kennen elkaar in deze buurt nauwelijks.
• De mensen gaan in deze buurt op een prettige manier met elkaar om.
• Ik woon in een gezellige buurt, waar veel saamhorigheid is.
• Ik voel me thuis bij de mensen die in deze buurt wonen.
• Als ik op vakantie zou gaan of langere tijd afwezig zou zijn, zou ik mijn huissleutel aan de buren durven te geven.
• In deze buurt durven de mensen elkaar aan te spreken op onwenselijk gedrag.

Een op zeven Nederlanders voelt zich wel eens onveilig in eigen buurt

13,9% van de Nederlanders van 15 jaar ouder voelde zich in 2021 wel eens onveilig in de eigen buurt. 2% voelde zich vaak onveilig in de eigen buurt (Akkermans et al. 2022Akkermans, M., Kloosterman, R., Moons, E., Reep, C., Tummers-van der Aa, M., 3. Veiligheidsbeleving. In: Veiligheidsmonitor 2021 (2022)). Onder vrouwen (16,8%) is het percentage dat zich wel eens onveilig voelt hoger dan onder mannen (11,0%). Hoe jonger hoe groter het aandeel vrouwen dat zich wel eens onveilig voelt. Het meest onveilig voelen zich jonge vrouwen van 15 tot 25 jaar. Van hen voelt 25% zich wel eens onveilig in de eigen buurt. Onder mannen is de relatie met leeftijd veel minder sterk .

Onveiligheidsgevoelens in de buurt afgenomen

Tussen 2008 en 2021 is het percentage mensen dat zich wel eens onveilig voelt in de eigen buurt gedaald. De daling deed zich voor na 2015. Tussen 2009 en 2015 fluctueerde het percentage mensen dat zich onveilig voelde  (Akkermans et al. 2022Akkermans, M., Kloosterman, R., Moons, E., Reep, C., Tummers-van der Aa, M., 3. Veiligheidsbeleving. In: Veiligheidsmonitor 2021 (2022)).

Gezondheidsgevolgen

Sociale leefomgeving beïnvloedt fysieke en mentale gezondheid

De kwaliteit van de sociale leefomgeving is van invloed op de fysieke en mentale gezondheid van de bewoners. Sociale veiligheid, sociale cohesie en buurt sociaal kapitaal zijn belangrijke sociale omgevingsfactoren die van invloed zijn op iemands gezondheid (Kawachi & Berkman 2000Kawachi, I., Berkman, L., Social cohesion, social capital and health, New York (2000); Ruijsbroek et al. 2015Ruijsbroek, A., Droomers, M., Groenewegen, P.P., Hardyns, W., Stronks, K., Social safety, self-rated general health and physical activity: Changes in area crime, area safety feelings and the role of social cohesion. (2015); Pérez et al. 2020Pérez, E., Braën, C., Boyer, G., Mercille, G., Rehany , É., Deslauriers, V., Neighbourhood community life and health: A systematic review of reviews. (2020); Ruijsbroek et al. 2016Ruijsbroek, A., Droomers, M., Hardyns, W., Groenewegen, P.P., Stronks, K., The interplay between neighbourhood characteristics: The health impact of changes in social cohesion, disorder and unsafety feelings. (2016); Erdem et al. 2015Erdem, Ö., Prins, R.G., Voorham, T.A., van Lenthe, F.J., Burdorf, A., Structural neighbourhood conditions, social cohesion and psychological distress in the Netherlands. (2015)). In buurten waar mensen zich veilig voelen, voelen meer mensen zich gezond dan in buurten waar mensen zich onveilig voelen (Ruijsbroek et al. 2015Ruijsbroek, A., Droomers, M., Groenewegen, P.P., Hardyns, W., Stronks, K., Social safety, self-rated general health and physical activity: Changes in area crime, area safety feelings and the role of social cohesion. (2015); Ruijsbroek et al. 2016Ruijsbroek, A., Droomers, M., Hardyns, W., Groenewegen, P.P., Stronks, K., The interplay between neighbourhood characteristics: The health impact of changes in social cohesion, disorder and unsafety feelings. (2016)). Ouderen in een veilige buurt hebben een betere mentale gezondheid (Won et al. 2016Won, J., Lee, C., Forjuoh, S.N., Ory, M.G., Neighborhood safety factors associated with older adults' health-related outcomes: A systematic literature review (2016)). Het kennen van mensen in de buurt draagt positief bij aan het gevoel van veiligheid (Blokland 2008Blokland, T., Oog voor elkaar. Veiligheidsbeleving en sociale controle in de grote stad, Amsterdam (2008)). Meer sociale cohesie in een buurt of wijk hangt samen met meer bewegen en een gezond gewicht (Pérez et al. 2020Pérez, E., Braën, C., Boyer, G., Mercille, G., Rehany , É., Deslauriers, V., Neighbourhood community life and health: A systematic review of reviews. (2020)). In buurten met meer sociaal kapitaal voelen bewoners zich gezonder (Mohnen 2012Mohnen, S.M., Neighborhood context and health: How neighborhood social capital affects individual health. Thesis., Utrecht (2012)). Daarnaast hangt ook buurt sociaal kapitaal positief samen met een gezond gewicht, terwijl meer sociale interactie samen gaat met minder depressie (Pérez et al. 2020Pérez, E., Braën, C., Boyer, G., Mercille, G., Rehany , É., Deslauriers, V., Neighbourhood community life and health: A systematic review of reviews. (2020)).