Nederlanders geven sociale cohesie in woonbuurt een ruime voldoende

Gemiddeld geven Nederlanders van 15 jaar en ouder de sociale cohesie in hun buurt een score 6,4 op een schaal van 0 tot 10. Hoe hoger de score op deze schaal, hoe groter de sociale cohesie in de buurt. Ouderen zijn iets positiever over de sociale cohesie in hun buurt vergeleken met jongere leeftijdsgroepen. Daarnaast geven mensen in niet stedelijke buurten een hoger score voor sociale cohesie (7,1) dan mensen in zeer sterk stedelijke buurten (5,8). Over de periode 2005–2023 is het oordeel over de sociale cohesie in de buurt stabiel gebleven (Akkermans et al., 2024 Akkermans, M., Derksen, Kennis, Kloosterman, R., Moons, E., Veiligheidsmonitor 2023 (2024) (Akkermans, M., Derksen, Kennis, Kloosterman, R., Moons, E., Veiligheidsmonitor 2023 (2024)) ).

De score is samengesteld op basis van de antwoorden op de volgende stellingen:

1. De mensen kennen elkaar in deze buurt nauwelijks.
2. De mensen gaan in deze buurt op een prettige manier met elkaar om.
3. Ik woon in een gezellige buurt, waar veel saamhorigheid is.
4. Ik voel me thuis bij de mensen die in deze buurt wonen.
5. Als ik op vakantie zou gaan of langere tijd afwezig zou zijn, zou ik mijn huissleutel aan de buren durven te geven.
6. In deze buurt durven de mensen elkaar aan te spreken op onwenselijk gedrag.

Ongeveer 1 op de 7 Nederlanders voelt zich weleens onveilig in eigen buurt

Van de Nederlanders van 15 jaar ouder voelde 15% zich in 2023 weleens onveilig in de eigen buurt en 2% voelde zich vaak onveilig in de eigen buurt (Akkermans et al., 2024 Akkermans, M., Derksen, Kennis, Kloosterman, R., Moons, E., Veiligheidsmonitor 2023 (2024) (Akkermans, M., Derksen, Kennis, Kloosterman, R., Moons, E., Veiligheidsmonitor 2023 (2024)) ). Onder vrouwen (18,1%) is het percentage dat zich weleens onveilig voelt hoger dan onder mannen (11,9%). Ook is het percentage dat zich weleens onveilig voelt in de eigen buurt hoger onder de lagere leeftijdsgroepen. Het meest onveilig voelen zich vrouwen van 15 tot en met 24 jaar. Van hen voelt 25% zich weleens onveilig in de eigen buurt. Dat is ruim twee keer zo hoog als onder mannen in dezelfde leeftijdsgroep (12%) (Akkermans et al., 2024 Akkermans, M., Derksen, Kennis, Kloosterman, R., Moons, E., Veiligheidsmonitor 2023 (2024) (Akkermans, M., Derksen, Kennis, Kloosterman, R., Moons, E., Veiligheidsmonitor 2023 (2024)) ). 

Onveiligheidsgevoelens in de buurt afgenomen

Over het geheel genomen is het percentage mensen dat zich weleens onveilig voelt in de eigen buurt tussen 2008 en 2023 gedaald. De daling deed zich vooral voor tussen 2015 en 2019. Tussen 2009 en 2015 fluctueerde het percentage mensen dat zich onveilig voelde en vanaf 2019 stijgt het percentage weer (Akkermans et al., 2024 Akkermans, M., Derksen, Kennis, Kloosterman, R., Moons, E., Veiligheidsmonitor 2023 (2024) (Akkermans, M., Derksen, Kennis, Kloosterman, R., Moons, E., Veiligheidsmonitor 2023 (2024)) ).

Gezondheidsgevolgen

Sociale leefomgeving beïnvloedt fysieke en mentale gezondheid

De kwaliteit van de sociale leefomgeving is van invloed op de fysieke en mentale gezondheid van de bewoners. Sociale veiligheid, sociale cohesie en buurt sociaal kapitaal zijn belangrijke sociale omgevingsfactoren die van invloed zijn op iemands gezondheid (Kawachi & Berkman, 2000 Kawachi, I., Berkman, L., Social cohesion, social capital and health, New York (2000) (Kawachi, I., Berkman, L., Social cohesion, social capital and health, New York (2000)) ; Ruijsbroek et al., 2015 Ruijsbroek, A., Droomers, M., Groenewegen, P.P., Hardyns, W., Stronks, K., Social safety, self-rated general health and physical activity: Changes in area crime, area safety feelings and the role of social cohesion. (2015) (Ruijsbroek, A., Droomers, M., Groenewegen, P.P., Hardyns, W., Stronks, K., Social safety, self-rated general health and physical activity: Changes in area crime, area safety feelings and the role of social cohesion. (2015)) ; Pérez et al., 2020 Pérez, E., Braën, C., Boyer, G., Mercille, G., Rehany , É., Deslauriers, V., Neighbourhood community life and health: A systematic review of reviews. (2020) (Pérez, E., Braën, C., Boyer, G., Mercille, G., Rehany , É., Deslauriers, V., Neighbourhood community life and health: A systematic review of reviews. (2020)) ; Ruijsbroek et al., 2016 Ruijsbroek, A., Droomers, M., Hardyns, W., Groenewegen, P.P., Stronks, K., The interplay between neighbourhood characteristics: The health impact of changes in social cohesion, disorder and unsafety feelings. (2016) (Ruijsbroek, A., Droomers, M., Hardyns, W., Groenewegen, P.P., Stronks, K., The interplay between neighbourhood characteristics: The health impact of changes in social cohesion, disorder and unsafety feelings. (2016)) ; Erdem et al., 2015 Erdem, Ö., Prins, R.G., Voorham, T.A., van Lenthe, F.J., Burdorf, A., Structural neighbourhood conditions, social cohesion and psychological distress in the Netherlands. (2015) (Erdem, Ö., Prins, R.G., Voorham, T.A., van Lenthe, F.J., Burdorf, A., Structural neighbourhood conditions, social cohesion and psychological distress in the Netherlands. (2015)) ). In buurten waar mensen zich veilig voelen, voelen meer mensen zich gezond dan in buurten waar mensen zich onveilig voelen (Ruijsbroek et al., 2015 Ruijsbroek, A., Droomers, M., Groenewegen, P.P., Hardyns, W., Stronks, K., Social safety, self-rated general health and physical activity: Changes in area crime, area safety feelings and the role of social cohesion. (2015) (Ruijsbroek, A., Droomers, M., Groenewegen, P.P., Hardyns, W., Stronks, K., Social safety, self-rated general health and physical activity: Changes in area crime, area safety feelings and the role of social cohesion. (2015)) ; Ruijsbroek et al., 2016 Ruijsbroek, A., Droomers, M., Hardyns, W., Groenewegen, P.P., Stronks, K., The interplay between neighbourhood characteristics: The health impact of changes in social cohesion, disorder and unsafety feelings. (2016) (Ruijsbroek, A., Droomers, M., Hardyns, W., Groenewegen, P.P., Stronks, K., The interplay between neighbourhood characteristics: The health impact of changes in social cohesion, disorder and unsafety feelings. (2016)) ). Ouderen in een veilige buurt hebben een betere mentale gezondheid (Won et al., 2016 Won, J., Lee, C., Forjuoh, S.N., Ory, M.G., Neighborhood safety factors associated with older adults' health-related outcomes: A systematic literature review (2016) (Won, J., Lee, C., Forjuoh, S.N., Ory, M.G., Neighborhood safety factors associated with older adults' health-related outcomes: A systematic literature review (2016)) ). Het kennen van mensen in de buurt draagt positief bij aan het gevoel van veiligheid (Blokland, 2008 Blokland, T., Oog voor elkaar. Veiligheidsbeleving en sociale controle in de grote stad, Amsterdam (2008) (Blokland, T., Oog voor elkaar. Veiligheidsbeleving en sociale controle in de grote stad, Amsterdam (2008)) ). Meer sociale cohesie in een buurt of wijk hangt samen met meer bewegen en een gezond gewicht (Pérez et al., 2020 Pérez, E., Braën, C., Boyer, G., Mercille, G., Rehany , É., Deslauriers, V., Neighbourhood community life and health: A systematic review of reviews. (2020) (Pérez, E., Braën, C., Boyer, G., Mercille, G., Rehany , É., Deslauriers, V., Neighbourhood community life and health: A systematic review of reviews. (2020)) ). In buurten met meer sociaal kapitaal voelen bewoners zich gezonder (Mohnen, 2012 Mohnen, S.M., Neighborhood context and health: How neighborhood social capital affects individual health. Thesis., Utrecht (2012) (Mohnen, S.M., Neighborhood context and health: How neighborhood social capital affects individual health. Thesis., Utrecht (2012)) ). Daarnaast hangt ook buurt sociaal kapitaal positief samen met een gezond gewicht, terwijl meer sociale interactie samen gaat met minder depressie (Pérez et al., 2020 Pérez, E., Braën, C., Boyer, G., Mercille, G., Rehany , É., Deslauriers, V., Neighbourhood community life and health: A systematic review of reviews. (2020) (Pérez, E., Braën, C., Boyer, G., Mercille, G., Rehany , É., Deslauriers, V., Neighbourhood community life and health: A systematic review of reviews. (2020)) ).