Ruim 90% zwemlocaties voldoet aan EU-normen voor microbiologische kwaliteit

De kwaliteit van het Nederlandse zwemwater is goed: in het zwemseizoen van 2023 voldeed 93,4% van de officiële zwemlocaties in Nederland aan de gestelde minimumnormen voor de microbiologische kwaliteit van zwemwater. Het gaat hier om zwemlocaties aan de kust en binnenwateren, zoals meren en rivieren, die door de provincies zijn aangewezen als zwemlocatie. De afgelopen decennia is de zwemwaterkwaliteit in Nederland sterk verbeterd. Begin jaren ’90 voldeed minder dan de helft van de zwemlocaties aan de wettelijke eisen. Dit blijkt uit de zwemwaterrapportage van de Europese Unie (EEA 2024 EEA, European bathing water quality in 2023 (2024) (EEA, European bathing water quality in 2023 (2024)) ). Een officiële zwemlocatie is een door provincies aangewezen plek voor zwemmen in oppervlaktewater, waar de beheerder van de zwemlocatie tijdens het badseizoen (van 1 mei tot 1 oktober) regelmatig de microbiologische waterkwaliteit controleert. De zwemwaterkwaliteit op deze officiële zwemlocaties wordt vastgesteld aan de hand van bepalingen in de Zwemwaterrichtlijn van de Europese Unie (EU Europese unie (Europese unie)). Voor alle officiële zwemlocaties staat informatie over de microbiologische zwemwaterkwaliteit op Zwemwater.nl. Zie ook: Zwemmen in oppervlaktewater op de website van het Informatiepunt Leefomgeving (IPLO).

Tabel: Microbiologische kwaliteit van onderzochte zwemwaterlocaties in Nederland, 2023

Bron: EEA 2024 EEA, European bathing water quality in 2023 (2024) (EEA, European bathing water quality in 2023 (2024))

Jaarlijks gezondheidsklachten door microbiologische verontreiniging gerapporteerd

Ondanks de goede zwemwaterkwaliteit ontvangen provincies en GGD Gemeentelijke of Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst (Gemeentelijke of Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst )'en jaarlijks meldingen van gezondheidsklachten gerelateerd aan zwemmen in oppervlaktewater. Tijdens zomers met meer zomerse dagen worden meer gezondheidsklachten gemeld (Limaheluw et al. 2020 Limaheluw, J., de Roda Husman, A.M., Schets, F.M., Gezondheidsklachten door waterrecreatie in de zomers van 2017, 2018 en 2019 (2020) (Limaheluw, J., de Roda Husman, A.M., Schets, F.M., Gezondheidsklachten door waterrecreatie in de zomers van 2017, 2018 en 2019 (2020)) ). Het merendeel van de meldingen betreft huidklachten, zoals zwemmersjeuk, en maag-darmklachten. Andere minder vaak gemelde klachten zijn hoofdpijn,  koorts, oorklachten en oogklachten. Ook  wordt er af en toe melding gemaakt van leptospirose en een ernstige vorm daarvan, de ziekte van Weil. Zwemmersjeuk wordt veroorzaakt door de larven van de platworm Trichobilharzia. Ook blauwalgen kunnen, naast onder andere maagdarm-, luchtweg- en oogklachten, huidklachten veroorzaken. De bacteriën die leptospirose veroorzaken worden via de urine van ratten of runderen verspreid. 

Geen regelmatige controle chemische kwaliteit officiële zwemlocaties

De chemische kwaliteit van het water op officiële zwemlocaties wordt niet regelmatig gecontroleerd. De concentratie van chemische stoffen in zwemwater is echter vrijwel altijd zo laag dat hierdoor geen gezondheidseffecten optreden. Wel is er een negatief zwemadvies vanwege PFAS Poly- en perfluoralkylstoffen (Poly- en perfluoralkylstoffen ) verontreiniging van kracht bij enkele officiële zwemlocaties in de provincie Zuid-Holland (PFAS-verontreiniging in zwemwater | Zwemwater.nl). Beschikbare informatie over de chemische kwaliteit betreft vaak oppervlaktewater in het algemeen. Het gaat dan dus niet specifiek om zwemlocaties omdat niet al het oppervlaktewater een officiële zwemlocatie. Oppervlaktewater kan echter ook als bron voor de drinkwaterproductie worden gebruikt en kan dus invloed hebben op de drinkwaterkwaliteit. Voor meer informatie over de chemische kwaliteit van het oppervlaktewater zie daarom: Drinkwater: Kwaliteit drinkwaterbronnen onder druk.