Groen heeft positieve en negatieve gevolgen voor gezondheid
De aanwezigheid van groen kan zowel een positieve als een negatieve invloed hebben op de gezondheid en het welbevinden van mensen. Groen kan niet alleen schade verminderen en herstel en/of gezond gedrag bevorderen, maar ook schade veroorzaken. Wat deze invloed van groen is, hangt af van een aantal eigenschappen van het groen, zoals nabijheid, hoeveelheid en kwaliteit. Daarnaast zijn er ook factoren vanuit de omgeving en het individu die invloed hebben op hoe groen tot bepaalde gezondheidsuitkomsten leidt. Het conceptueel model in de figuur laat schematisch zien welke effecten groen kan hebben op gezondheid en welbevinden en welke mechanismen daaraan ten grondslag liggen. Het conceptueel model geeft de relaties en verbanden vereenvoudigd weer. De werking van groen op gezondheid is echter zeer complex. Vanwege deze complexiteit en de invloed van de ruimtelijke en sociale context worden geen uitspraken gedaan over de grootte en prioritering van de effecten (den Hertog et al. 2022 (den Hertog, F., van den Hout, K., Kruize, H., Brombacher, N. , Gootzen, de Jongh, D. , Kennisbundeling Groen en Gezondheid, Bilthoven (2022)) ).
Figuur: Conceptueel model effecten van groen op gezondheid
Bron: den Hertog et al. 2022 (den Hertog, F., van den Hout, K., Kruize, H., Brombacher, N. , Gootzen, de Jongh, D. , Kennisbundeling Groen en Gezondheid, Bilthoven (2022))
Groen kan direct en indirect effect op zowel fysieke als mentale gezondheid hebben
Groen kan effect hebben op zowel de fysieke als de mentale gezondheid en welbevinden (zie tabel). Daarnaast is er onderscheid tussen directe en meer indirecte gezondheidseffecten. Directe gezondheidseffecten treden kort na het contact met groen op, zoals allergische reacties en ontspanning. De meer indirecte gezondheidseffecten ontstaan pas op langere termijn, zoals hart- en vaatziekten en een betere werking van het immuunsysteem. Groen kan ook bijdragen aan het verkleinen van gezondheidsverschillen, het vergroten van de sociale cohesie in een buurt, het in stand houden van biodiversiteit en het temperen van effecten van klimaatverandering, zoals hittestress en wateroverlast. Ook op deze manier kan groen indirect gevolgen hebben voor de gezondheid en het welbevinden van mensen (den Hertog et al. 2022 (den Hertog, F., van den Hout, K., Kruize, H., Brombacher, N. , Gootzen, de Jongh, D. , Kennisbundeling Groen en Gezondheid, Bilthoven (2022)) ).
Groene Baten Planner berekent gezondheidswinst groen in de leefomgeving
De Groene Baten Planner is een tool die de maatschappelijke en financiële waarde van groen voor de leefomgeving berekent. Het geeft bijvoorbeeld inzicht in wat de aanleg van groen oplevert voor de biodiversiteit, de gezondheid van mensen, het woongenot en de waarde van huizen. Ook laat de tool zien waar groen de meeste kansen biedt. HIermee kan de Groene Baten Planner beleidsmakers helpen met het maken van keuzes bij stedelijke ontwikkeling.
Tabel: Gezondheidseffecten van groen
Gezondheidseffecten van groen | |
---|---|
Fysieke gezondheidseffecten | |
Overgewicht (Er is sprake van overgewicht bij een Body Mass Index (BMI) ≥ 25 kg/m2 ), diabetes type-2 en hart- en vaatziekten |
|
Luchtwegklachten |
|
Allergieën |
|
Infectieziekten |
|
Zwangerschapsuitkomsten |
|
Bevorderde werking immuunsysteem |
|
Mortaliteit (Sterfecijfer) |
|
Mentale gezondheidseffecten en welbevinden |
|
Algemene mentale gezondheid |
|
Ervaren gezondheid |
|
Slaapkwaliteit |
|
Cognitieve fitheid |
|
- De bevindingen over de effecten van groen op gezondheid zijn samengevat op basis van gesprekken met experts en wetenschappelijke literatuur (den Hertog et al. 2022 (den Hertog, F., van den Hout, K., Kruize, H., Brombacher, N. , Gootzen, de Jongh, D. , Kennisbundeling Groen en Gezondheid, Bilthoven (2022)) ).
- De tabel geeft een vereenvoudigde weergave van de effecten van groen. Het effect van groen wordt beïnvloed door diverse contextfactoren en randvoorwaarden. Daarom kan niet gesproken worden van een causaal verband.
- Recreatief groen blauw | Buurtatlas
- Kennisbundeling Groen en Gezondheid
- Thema Groen | Gids Gezonde Leefomgeving
- Groenkaart van Nederland | Gids Gezonde Leefomgeving
- Groen en water onder druk | Signalen Leefomgeving en Gezondheid
- Groen en water | Atlas Leefomgeving
- Groenkaart van Nederland | Atlas Leefomgeving
- Groen dichtbij | Atlas Leefomgeving
- Is uw omgeving groen genoeg? | Atlas Leefomgeving
- Groene Baten Planner | Atlas Natuurlijk Kapitaal
- Data- en Kennishub Gezond Stedelijk Leven
- F. den Hertog (RIVM)
- M.M. Harbers, red. (RIVM)