In Nederland 59 crisisdiensten ggz

De crisisdiensten zijn georganiseerd in 28 regio’s voor acute ggz(PDF). In elke regio is één ggz-aanbieder verantwoordelijk voor de crisisdienst(en) in samenwerking met regionale ketenpartners. In 2024 waren er op 59 locaties crisisdiensten. Vanuit deze locaties werken de medewerkers van crisisdiensten. Overdag wordt de crisisdienst vanuit 53 locaties verleend (41+12), in de avonden, weekenden en ’s nachts (ANW-uren Avond-, nacht-, en weekenddienst (Avond-, nacht-, en weekenddienst )) vanuit 47 locaties (41+6). 

Tabel: Aantal locaties crisisdiensten acute ggz in Nederland (Bron: de Nederlandse ggz; peildatum oktober 2024)

Keten van acute ggz

Crisisdiensten bieden spoedeisende hulp voor mensen met psychische of ernstige psychosociale problemen. De hulp bestaat uit zowel triage, beoordeling als crisisinterventie en -stabilisatie. Dit vindt waar mogelijk plaats in de thuissituatie (outreachend). Bij lichamelijke (somatische) problemen, kan het nodig zijn dat een patiënt beoordeeld en behandeld wordt door de huisarts/HAP Huisartsenpost (Huisartsenpost), op de SEH Spoedeisende hulp (Spoedeisende hulp) of door een GGD Gemeentelijke of Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst (Gemeentelijke of Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst )-arts op een politiebureau. Als een patiënt eerst gezien wordt op de SEH kan de acute ggz ook verleend worden door een professional van de afdeling psychiatrie van het ziekenhuis (waar de patiënt eventueel ook opgenomen kan worden). De crisisdienst acute ggz kan indien nodig een IHT-team inschakelen (intensieve thuisbehandeling), met als doel onder andere het voorkomen van opname. Wanneer het in de thuissituatie echt niet meer gaat, kan worden besloten tot een vrijwillige of gedwongen opname.

Werkwijze crisisdienst

Telefonische oproepen bij de crisisdienst komen binnen bij een ggz-triagist. Deze beoordeelt de melding op urgentie. De ggz-triagist is een ggz-professional, bijvoorbeeld een hbo Hoger beroepsonderwijs (Hoger beroepsonderwijs)-verpleegkundige met specialisatie ggz. De melding komt meestal rechtstreeks van een huisarts, soms van een SEH, ggz-hulpverlener, arts in een ziekenhuis (zonder psychiatrische acute dienst), specialist ouderengeneeskundige, GGD-arts, politie of triagist van een meldkamer ambulancezorg (MKA Meldkamer Ambulancezorg (Meldkamer Ambulancezorg)). Vaak beoordeelt de triagist van de crisisdienst de melding zelf, soms wordt overlegd met dienstdoende arts (aios/anios psychiatrie, psychiater), bijvoorbeeld over de vraag of de patiënt eerst gezien moet worden door een andere professional (zoals een huisarts, arts op de SEH of GGD-arts).

De patiënt wordt meestal beoordeeld op de locatie waar deze zich op dat moment bevindt. Dit kan thuis zijn, maar ook op een HAP, SEH, verpleegafdeling in een algemeen ziekenhuis, de crisisbeoordelingskamer van een ggz-instelling, andere zorginstelling of – in geval van een strafbaar feit of gevaarlijke situatie  – in een politiecel. De beoordeling en crisisinterventie wordt gedaan door een hbo-verpleegkundige met specialisatie ggz, een aios of anios psychiatrie en eventueel een psychiater (die achterwacht heeft).

Als de patiënt zich niet op een geschikte locatie voor beoordeling bevindt, bijvoorbeeld op straat, of omdat het veiliger is de patiënt te verplaatsen, zal de patiënt vervoerd worden naar een passende beoordelingslocatie, bijvoorbeeld een crisisbeoordelingskamer op de locatie van de GGZ Geestelijke gezondheidszorg (Geestelijke gezondheidszorg)-instelling. In elke regio dient zo’n locatie voor beoordeling beschikbaar te zijn (GGZ Standaard Acute Psychiatrie, 9-4-2019).